23 października 1956 wybuchło na Węgrzech powstanie, nazywane dziś rewolucją 1956 roku. Było ono dla Węgrów próbą zdobycia wolności i wyrwania się spod sowieckiej dominacji.
W 1956, pod wpływem pierwszych przejawów odchodzenia od stalinizmu w bloku sowieckim (XX Zjazd KPZR), w tym też na Węgrzech (wymuszone ustąpienie M. Rákosiego z przywództwa partii komunistycznej), wśród Węgrów ożyły nadzieje na liberalizację reżimu oraz zmiany polityczne i gospodarcze; wiadomości o wydarzeniach w Polsce (październik 1956) stały się inspiracją do zwołania 23 X wiecu pod pomnikiem J. Bema w Budapeszcie; przekształcił się on w masową manifestację narodową; manifestanci zburzyli pomnik J. Stalina i zajęli rozgłośnię radiową. W odpowiedzi kierownictwo partii komunistycznej powierzyło funkcję premiera I. Nagyowi (antagoniście Rákosiego), a jednocześnie zwróciło się do przywódcy ZSRR, N. Chruszczowa o interwencję wojskową; reakcją społeczeństwa był strajk generalny; domagano się wolności politycznych i zerwania zależności od ZSRR; wybuchły walki z siłami bezpieczeństwa i oddziałami sowieckimi; 28 X rząd Nagya wynegocjował zawieszenie broni z wojskami sowieckimi; uwolniono więźniów politycznych (m.in. kardynała J. Midszentyego), odrodziły się partie niekomunistyczne, których przedstawiciele weszli następnie do rządu; 31 X, w miejsce rozwiązanej Węgierskiej Partii Pracujących, powstała Węgierska Socjalistyczna Partia Robotnicza z Kádárem na czele. 1 XI rząd Nagya ogłosił neutralność Węgier, wystąpienie z Układu Warszawskiego i zaapelował o pomoc do ONZ; tego dnia Kádár potajemnie wyjechał do Moskwy, gdzie zapadła już decyzja o agresji zbrojnej przeciw powstaniu. W nocy z 3 na 4 XI wojska sowieckie rozpoczęły natarcie na Budapeszt i w ciągu tygodnia krwawo złamały opór powstańców (do końca 1956 trwały odosobnione walki poza Budapesztem). W czasie walk zginęło ok. 2700 powstańców; na Zachód wyemigrowało ponad 200 tys. ludzi; w toku trwających do 1961 represji stracono ok. 350 osób (m.in. Nagya), a ok. 30 tys. uwięziono.
Wydarzenia na Węgrzech spotkały się z bardzo żywiołową reakcją w Polsce. Po inwazji radzieckiej pomoc okazywana przez Polaków „węgierskim bratankom” przybrała olbrzymią skalę. Do 12 listopada w całym kraju zgłosiło się 11 196 honorowych krwiodawców. Aby ich obsłużyć, uruchomiono dodatkowe punkty. W całym kraju powstawały komitety zajmujące się działaniem na rzecz potrzebującej ludności węgierskiej. Statystyki PCK wskazują, że samym transportem lotniczym (15 samolotów) dostarczono na Węgry 44 tony medykamentów i materiałów pierwszej potrzeby. Pomoc wysyłana przy użyciu transportu drogowego i kolejowego była znacznie większa. Polską pomoc szacuje się na wartość ok. 2 mln ówczesnych dolarów amerykańskich. Społecznie, oddolnie zorganizowana pomoc materialna przysłana z Polski była znacznie większa niż udzielona przez rząd USA
źródło: Patriota Polska Husaria - Facebook
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz