NIO (Nieregularny Informator Oświatowy) – 28. 12. 2011 (nr 4)



Szanowni  Państwo, Koleżanki i Koledzy,

W tej ostatniej tegorocznej wysyłce chciałbym wrócić do sprawy Krzyża Wolności i Solidarności, o  który można występować od ub. roku (pisałem o tym w NIO-S nr 2). To odznaczenie ważne (w precedencji traktowane wyżej od Złotego Krzyża Zasługi, a niżej od orderów: Krzyża  Kawalerskiego, Oficerskiego, Komandorskiego…), bardzo piękny  wizualnie (podobny do Krzyża Walecznych). Piszę o tym, bo gdy ktoś otrzymał już jeden z orderów, to niech teraz da szansę  innym (żeby nie powielać modelu radzieckiego, gdzie klapy kombatantów /i kombatantek/ są czasami poobwieszane jak  choinki). Tu też zachowajmy powagę i umiar.

W załącznikach podaję kryteria, jakie  należy spełnić występując o nie. Należy pamiętać, że wniosek  kierujemy do Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej (adresy są podane). To oni – po sprawdzeniu – kierują wniosek dalej do  Kancelarii Prezydenta RP. Tym samym jest gwarancja, że wnioski  osób współpracujących ze służbami PRL (agentura) zostaną odrzucone.

Warto pamiętać, że można występować w stosunku do osób, które w latach 1956-1989 były więzione, internowane, szykanowane z uszczerbkiem dla zdrowia, straciły pracę lub były relegowane ze studiów.

Wnioski mogą przygotowywać instytucje,  stowarzyszenia, w tym Komisje Zakładowe/Międzyzakładowe,   Zarządy Regionów, Sekcje, Oddziały, Komisja Krajowa NSZZ  „Solidarność”.

Myślę, że byłoby dobrze, aby w najbliższych miesiącach i latach (do 2014-5 roku, kiedy będzie 25. rocznica 1989 roku oraz rok   później 35. rocznica powstania NSZZ „Solidarność”) spróbować dotrzeć do tych ludzi. Warto rozejrzeć się wokół, wystąpić w  imieniu tych często pomijanych, niezwykłych postaci polskiej  drogi do Wolności (nie chodzi tylko o ludzi oświaty).    Czasami mieszkają za granicą, czasami nie żyją (zazwyczaj są  też procedury przyznawania pośmiertnego – wtedy trzeba określić odbiorców). To ważne także dlatego, że mijają lata, ulatnia się pamięć, niestety, starzejemy  się, odchodzi wiele osób (przecież ówcześni  czterdziestolatkowie to obecnie osoby często już w wieku  emerytalnym).

Dla przykładu na terenie „mojej” Ziemi Puckiej był zwolniony ze szkoły w Kłaninie p. Piotr Wasilewski, który potem zmarł w USA. Była szykanowana nauczycielka p. Ewa Muża z Kuźnicy. Należy zastanowić  się, czy kryteriów ustawy nie spełniają inne osoby.

To jeden powiat i kilka gmin. W skali kraju, gdy mamy gmin prawie 2.500, to wielkie zadanie dla    ludzi „S”, ale też dla szkół (nauczyciele-wychowawcy, historycy, aby wyszli z grupkami uczniów do takich cichych bohaterów Polskiej drogi do Wolności), instytucji,  stowarzyszeń, partii. Bardzo proszę, aby podjąć się tego wysiłku (szczególnie wobec osób, które do tej pory nie otrzymały np. któregoś z wymienionych wyżej orderów). Jesteśmy to im winni, szczególnie zapomnianym bohaterom. Czasami za bardzo pomijanym, przemilczanym, jak po wojnie Żołnierze Wyklęci.

I nie traktujmy to działanie jako kolejny  „przechył pisowski”, a działanie ponadpartyjne (prace nad  ustawą trwały kilka lat, firmowały ją osoby z różnych klubów parlamentarnych, w tym Sygnatariusze Porozumień Sierpniowych –  np. p. Bogadan Lis). Działanie na rzecz konkretnych Ludzi – wielkich synów Rzeczpospolitej. Na rzecz POLSKIEJ  PAMIĘCI, która zaczyna być za mocno skazywana na zapomnienie. To się mści. Mamy dosyć przykładów z historii, ile Polska płaciła za stany niepamięci, za lekceważenie jej obrońców.

Może to być też ważne zadanie edukacyjne  dla szkół, dla młodzieży. Kontakt z żywymi świadkami zdarzeń, ich patriotyzmem, to może być wielka, autentyczna lekcja polskości. 

Stąd te moje powtórzone informacje i apel.

Ukłony:
Wojciech  Książek
(Przewodniczący Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” Regionu  Gdańskiego, dopisuję także: wiceminister Edukacji Narodowej w latach 1997-2001, bo wśród grupy ludzi skupionych wokół ministra Mirosława Handke, sprawy  wychowawcze, patriotyczne były rzeczywiście ważne, nie  rozmydlaliśmy ich w jakimś sosie wszystkoizmu, co nastąpiło w następnych latach (np. profilaktyki - to poważny, osobny obszar, itd…)

Informacja w sprawie Krzyża Wolności i Solidarności

Krzyż Wolności i Solidarności (KWiS) został ustanowiony ustawą z dn. 5 sierpnia 2010 r. o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach (Dz. U. nr. 155 poz. 1041)

Po art. 15 dodaje się art. 15a w brzmieniu:

„Art. 15a. 1. Krzyż Wolności i Solidarności jest nagrodą dla działaczy opozycji wobec dyktatury komunistycznej, którzy w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r., z wyłączeniem okresu od 31 sierpnia 1980 r. do 12 grudnia 1981 r., na terytorium Polski co najmniej przez 12 miesięcy:

1) byli aktywnymi członkami nielegalnych organizacji, które stawiały sobie za cel odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, lub

2) prowadzili zagrożoną odpowiedzialnością karną lub represjami działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

2. Krzyż Wolności i Solidarności nadaje się również osobom, które w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r. na terytorium Polski ze względu na prowadzoną działalność mającą na celu odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej lub też ze względu na świadome uczestnictwo w działaniach i manifestacjach mających taki cel:

1) zostały zabite,

2) doznały ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,

3) przez łączny okres co najmniej 30 dni były więzione, aresztowane, internowane lub w inny sposób pozbawione wolności,

4) zostały powołane na ćwiczenia wojskowe lub do odbycia zasadniczej służby wojskowej,

5) były pozbawione prawa lub możliwości wykonywania zawodu lub podjęcia pracy przez okres co najmniej 6 miesięcy,

6) zostały wydalone z wyższej uczelni lub szkoły na okres co najmniej 6 miesięcy.

Spełnienie, w sposób udokumentowany co najmniej jednego z powyższych warunków jest podstawą do wnioskowania o odznaczenie KWiS, o ile nie zachodzą okoliczności negatywne, wymienione w art. 15 a ust. 3.

Nie mają prawa do otrzymania Krzyża Wolności i Solidarności osoby:

1) które były pracownikami, funkcjonariuszami, żołnierzami organów bezpieczeństwa państwa określonych w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424, z późn. zm. ²⁾), chyba że przedłożą dowody, że przed 4 czerwca 1989 r., bez wiedzy przełożonych czynnie wspierały osoby lub organizacje działające na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, albo

2) co do których w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu zachowały się dokumenty wytworzone przez nie lub przy ich udziale, w ramach czynności wykonywanych przez nie w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy, o których mowa w pkt 1.”.

Wzór wniosku określony jest w załączniku 2b do rozporządzenia Prezydenta RP z dnia
2 lutego 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o nadanie orderów i odznaczeń oraz wzorów odpowiednich dokumentów (Dz. U. Nr 30, poz. 152),

(uwaga: wniosek można znaleźć, wpisując w www.google.pl  słowa: Krzyż Wolności i Solidarności – Załącznik 2b , następnie zaś, jak wyświetli się: Dz.U. 2011.30.152 – Zm.: rozporządzenie w sprawie szczegółowego trybu postępowania… Tam niżej można wejść na str. 1, potem 2 wniosku)

„Art. 31. 6 Wnioski o nadanie Krzyża Wolności i Solidarności przedstawia Prezydentowi Prezes Instytutu Pamięci Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego lub zamieszkałych stale za granicą — Prezes Instytutu Pamięci Narodowej — Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych.”.

Z inicjatywą zgłoszenia określonej osoby do odznaczenia „Krzyżem Wolności i Solidarności” mają możliwość wystąpienia do Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej właściwe organy samorządowe, organizacje społeczne i zawodowe.

Wstępnym, niezbędnym warunkiem podjęcia czynności składających się na procedurę przedstawienia Prezydentowi RP wniosku o nadanie odznaczenia „Krzyż Wolności i Solidarności” przez IPN jest podpis osoby przedstawianej do odznaczenia pod tekstem: „Wyrażam zgodę na przedstawienie wniosku o odznaczenie mnie „Krzyżem Wolności i Solidarności” zgodnie z załącznikiem 2b do rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 2 lutego 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego trybu postępowania w sprawach o nadanie orderów i odznaczeń oraz wzorów odpowiednich dokumentów (Dz. U. Nr 30, poz. 152).

Następnie należy wypełnić rubryki od 1 do 13. W rubryce 15 podaje się spełnione przez wypełniającego wniosek warunki do odznaczenia Krzyżem Wolności i Solidarności wymienione w art. 15a ust. 1 i 2 w/w nowelizacji ustawy o orderach i odznaczeniach. Może to być jeden z warunków.

Rubryka nr 16 przeznaczona jest dla stowarzyszenia, związku zawodowego lub samorządu, występujących z inicjatywą zgłoszenia „Wniosku” do Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej.

Wypełnione wnioski należy przesłać do właściwego miejscowo oddziału IPN. Do wniosku można dołączyć kopię dokumentów potwierdzających dane, wymienione w rubryce 15.

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku

ul. Warsztatowa 1A, 15-637 Białystok

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach

ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie

ul. Szewska 2, 20-086 Lublin

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu

ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie

ul. K. Janickiego 30, 71-270 Szczecin

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu

ul. Sołtysowicka 21a, 51-168 Wrocław

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku

ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie

ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi

ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie

ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie

pl. Krasińskich 2/4/6/, 00-207 Warszawa 

Krzyż Wolności i Solidarności

Krzyż Wolności i Solidarności (strona Prezydenta RP

Krzyż Wolności i Solidarności jest nagrodą ustanowioną w 2010 r. dla działaczy opozycji wobec dyktatury komunistycznej, którzy w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r., z wyłączeniem okresu od 31 sierpnia 1980 r. do 12 grudnia 1981 r., na terytorium Polski co najmniej przez 12 miesięcy:

1. byli aktywnymi członkami nielegalnych organizacji, które stawiały sobie za cel odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, lub
2. prowadzili zagrożoną odpowiedzialnością karną lub represjami działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Krzyż Wolności i Solidarności nadaje się również osobom, które w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r. na terytorium Polski ze względu na prowadzoną działalność mającą na celu odzyskanie przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej lub też ze względu na świadome uczestnictwo w działaniach i manifestacjach mających taki cel:

1. zostały zabite,
2. doznały ciężkiego uszczerbku na zdrowiu,
3. przez łączny okres co najmniej 30 dni były więzione, aresztowane, internowane lub w inny sposób pozbawione wolności,
4. zostały powołane na ćwiczenia wojskowe lub do odbycia zasadniczej służby wojskowej,
5. były pozbawione prawa lub możliwości wykonywania zawodu lub podjęcia pracy przez okres co najmniej 6 miesięcy,
6. zostały wydalone z wyższej uczelni lub szkoły na okres co najmniej 6 miesięcy.

Nie mają prawa do otrzymania Krzyża Wolności i Solidarności osoby:
1. które byty pracownikami, funkcjonariuszami, żołnierzami organów bezpieczeństwa państwa określonych w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424, z późn. zm.), chyba że przedłożą dowody, że przed 4 czerwca 1989 r., bez wiedzy przełożonych czynnie wspierały osoby lub organizacje działające na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, albo
2. co do których w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu zachowały się dokumenty wytworzone przez nie lub przy ich udziale, w ramach czynności wykonywanych przez nie w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy, o których mowa w pkt 1.