Posiedzenie Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 marca poświęcone informacji NIK o wynikach kontroli w Elewarr okazało się bardzo emocjonujące. Poniżej, treść wystąpienia posła, byłego ministra rolnictwa i rozwoju wsi - Jana Krzysztofa Ardanowskiego (treść za stenogramem sejmowym):
Panie przewodniczący, panie ministrze, Wysoka Komisjo. Bardzo się cieszę, że mogę
zabrać głos w dyskusji dotyczącej akurat Elewarru, ponieważ czuję się odpowiedzialny
za firmę i również za decyzje, które przeze mnie były podejmowane. To, co może nie
wypada panu prezesowi Koronie, który został zbesztany... Notabene czymś absurdalnym byłoby dyskutowanie o Elewarrze bez zaproszenia aktualnego zarządu. Dziękuję panu
przewodniczącemu za błyskawiczną reakcję, która sprawiła, że sąd kapturowy, który
miał się odbywać nad Elewarrem, jest związany jednak również z precyzyjną odpowiedzią ze strony prezesa Korony.
To, czego nie wypada prezesowi Koronie powiedzieć, to ja powiem. Tak nierzetelnego,
nieprecyzyjnego raportu NIK jeszcze w życiu nie spotkałem. Mówię to absolutnie odpowiedzialnie i wykorzystam swoje możliwości jako poseł Rzeczypospolitej do interwencji
u prezesa Banasia, ponieważ to, co zaprezentowano, jest skandaliczne. Podkreślam –
skandaliczne. Świadczy o tym, że departament nadzorujący rolnictwo nie ma pojęcia
o tym, co się dzieje w rolnictwie. Mieszanie danych z lat 90., co z lubością pan dyrektor
podkreślał, jakichś danych o udziale w rynku z początku lat dwutysięcznych z sytuacją
z 2020 r. czy 2021 r. świadczy o głębokim niezrozumieniu tego, co się dzieje na rynku
zbóż, a szerzej mówiąc – na rynku nasion w Polsce.
Przewodniczący Telus ma rację, owszem Elewarr powstał po to, żeby ta państwowa
spółka mogła również wpływać na rynek zbóż, stabilizować rynek zbóż, niestety w bardzo ograniczonej przez poprzedników, przez rządy kolejnych ministrów czy koalicji
rządzących formie. To zostało bardzo ograniczone. Tylko trzeba realnie patrzeć na to,
czym spółka zarządza, jaki jest stan i wielkość powierzchni magazynowej. To wszystko,
co miało jakąkolwiek wartość z państwowych zakładów zbożowych, kiedy wychodziliśmy z komunizmu, zostało sprzedane. Wszystko, co było wartościowe, zostało sprzedane
prywatnym firmom i na tym powstały wielkie, potężne prywatne firmy zajmujące się
obrotem zbożem.
Magazyny Elewarru są utrzymywane w jako takiej sprawności technicznej. To są najczęściej stare budynki pogierkowskie, stare zbiorniki betonowe, wymagające ciągłego
remontowania i podtrzymywania. Dlatego cieszę się, że obecny zarząd KOWR podejmuje
również działania inwestycyjne, które mają w niektórych oddziałach poprawić warunki
przechowywania, jak również zwiększać powierzchnię. Do powierzchni magazynowej,
o której rozmawialiśmy wiele lat temu, czyli chociażby 1 mln ton pojemności, jest w dalszym ciągu daleko.
Udział Elewarru w rynku sukcesywnie malał, ponieważ zmieniają się warunki, o czym
już mówili poprzednicy, również mówił pan dyrektor Wroński, i ponieważ zmieniło się
rolnictwo w Polsce. Rolnicy najczęściej już nie muszą sprzedawać zboża bezpośrednio
od kombajnu, tylko jest bardzo dużo powierzchni przechowalniczych w gospodarstwach,
które sprawiają, że rolnik staje się rzeczywistym udziałowcem rynku zboża, a nie tym
przymuszonym sytuacją, który musi natychmiast sprzedawać.
Zarzut co do wyników finansowych. Owszem, jest to spółka, która powinna przynosić
właścicielowi dochody, ale trzeba realnie patrzeć – ma się nijak do działalności, która jest
głębszym sensem na rynku, czyli pomocy rolnikom w uzyskiwaniu dobrych cen. Bardzo
łatwo popaść w tym momencie w jakąś absurdalną sprzeczność. Jeżeli chce się uzyskać
dobre wyniki, to trzeba bardzo mało płacić rolnikom i drogo sprzedawać, handlować
zbożem. Czy o to nam chodzi? Czy chodzi o to, żeby kosztem rolników budować dochody
Elewarru, zyski Elewarru, którymi będzie się można chwalić?
Jeszcze raz powtórzę: podejmę zdecydowaną interwencję u prezesa Mariana Banasia.
Nierzetelność tego dokumentu polega również na tym, że są pomieszane czasy odpowiedzialności Agencji Rynku Rolnego i czasy odpowiedzialności Krajowego Ośrodka
Wsparcia Rolnictwa, a w sensie personalnym poprzedniego zarządu. Wymiana zarządu
nastąpiła na moje polecenie w październiku 2018 r. Wtedy można byłoby mieć zarzuty
również do mnie i do ówczesnego kierownictwa KOWR, jeżeli dalej utrzymywałoby sytuację, która miała miejsce choćby za rok obrachunkowy 2017/2018. Tu należało interweniować i uważam, że wtedy podjęliśmy decyzję, za którą biorę pełną odpowiedzialność,
absolutnie rozsądną decyzję i taką, jaką należało podjąć bardzo szybko.
Nie będę publicznie dyskutował czy oceniał moich spotkań z panem prezesem
Drechną. Wydaje mi się, że jest to człowiek, który ma jakieś problemy z własną osobowością i powinien również ponieść większą odpowiedzialność za to wszystko, co w okresie
sprawowania przez niego rządów działo się w Elewarrze. Natomiast ewidentne zwroty...
Mówił o tym również pan minister Giżyński, dziękuję za dobrą ocenę. Była odpowiedź Ministerstwa Rolnictwa na kontrolę NIK, pokazująca, że z roku na rok rośnie efektywność tego bardzo słabego w dalszym ciągu podmiotu. Dopiero wtedy ocena jest rzetelna,
jeżeli rozdzielimy, również wprowadzimy pewną cezurę określającą odpowiedzialność
personalną za sytuację w Elewarrze.
Firma jest potrzebna, ale sama sobie nie poradzi z decyzjami na rynku, ze stabilizacją rynku. Dlatego koncepcja, która jest realizowana – i to się wiąże z drugim punktem
porządku obrad, którego dzisiaj nie będzie, ale chętnie zabiorę głos również wtedy – żeby
spółkę Elewarr włączyć do holdingu... Należałoby włączyć zarówno oddziały przechowalnicze, jak i Zamojskie Młyny, a w moim przekonaniu również inne elementy infrastruktury przetwórstwa zboża i nasion powinny znaleźć się w tej spółce. Spółka zostanie
wbudowana, i mam nadzieję, że tej decyzji nikt nie będzie unieważniał, w ramy holdingu spożywczego, czyli grupy spożywczej, która z opóźnieniem, ale powstaje. Widzę,
że sprawy idą w dobrym kierunku, chociaż pewne opóźnienie procesu występuje. To jest
również odpowiedź dla tych wszystkich, którzy twierdzą, że nic w tej materii się nie
dzieje. Jedną z nóg holdingu spożywczego będzie obrót, ale nie tylko obrót, również
przetwórstwo, zarówno konsumpcyjne, jak i paszowe zbóż i innych nasion.
Dlatego z wielkim żalem, ponieważ znam pana dyrektora od wielu lat, z wielkim
żalem stwierdzam, że próba odbycia jakiegoś sądu z pomieszaniem okresów odpowiedzialności, odpowiedzialności personalnej, z wspominaniem okresu całkiem innego
w rozwoju polskiego rolnictwa, który przypomina czasy, kiedy jedna z bardzo ważnych
polskich pań polityk mówiła, że ludzie kamieniami do dinozaurów rzucali... To mniej
więcej tyle w okresie gospodarczym i zmian, które następują, ma porównywanie lat 90.
z sytuacją bieżącą. Dobrze, że ten temat poruszamy i cieszę się, że publicznie możemy
o nim rozmawiać.
A tak jak zawsze ceniłem Najwyższą Izbę Kontroli, uważając ją za organ bardzo
potrzebny do kontrolowania również polityków i instytucji państwa, tak muszę jeszcze raz powtórzyć bardzo wyraźnie, bo to nie wypada może Koronie czy komuś innemu
z KOWR – jest to raport głęboko nierzetelny. A szczegółowe odpowiedzi odnośnie
do Gądek oceniła prokuratura: wiarygodność danych NIK, jak również powołania
zarządu i kwestii absolutorium.
Absolutorium, jak słusznie zauważył dyrektor KOWR, jest pewnego rodzaju zatwierdzeniem działalności człowieka, któremu udzielamy absolutorium.
Absolutorium jest
stwierdzeniem, że nie mamy do niego żadnych zastrzeżeń, a prowadzenie działalności
przez tę osobę było poprawne, w związku z tym człowiek jest rozgrzeszony i wobec niego
organ nadzorczy nie będzie zgłaszał w przyszłości żadnych zastrzeżeń. Czy w tej sytuacji – poprzedniego zarządu – można było udzielać absolutorium, rozgrzeszając de facto
z nieudolności, jaka wtedy miała miejsce? To byłoby skandalem i wtedy NIK miałaby
uzasadnione prawo do krytykowania i kwestionowania.
Nie będę więcej mówił na ten temat, ale to dobrze, że o tych sprawach rozmawiamy
i że rozmawiamy przy otwartej kurtynie, a nie w postaci jakiegoś sądu kapturowego.
Dziękuję, i to jest moje ostatnie zdanie, zarówno prezesowi Koronie, jak i całemu
zarządowi za to, że przyjęliście wyzwanie, to ciężkie brzemię, które na was nałożyłem
w 2018 r., i dobrze zarządzacie firmą. Dziękuję.
https://serwis21.blogspot.com/2021/03/poselskie-ego-dotkniete-do-zywego.html
https://serwis21.blogspot.com/2020/11/zarzad-elewarr-powoany-zgodnie-z-prawem.html
https://serwis21.blogspot.com/2020/11/minister-rolnictwa-twierdzenia-nik-o.html
https://serwis21.blogspot.com/2020/11/elewarr-nik-nie-dokona-zadnej-rzeczowej.html
