20 listopada br. Najwyższa Izba
Kontroli opublikowała komunikat dla dziennikarzy, w którym zaatakowała Elewarr,
przedstawiając obraz nierzetelny o katastrofalnej sytuacji w Spółce, mieszając różne
okresy zarządcze, bez wyraźnego wskazania kto za jakie okresy odpowiada, i mimo
zawartego stwierdzenia w Wystąpieniu pokontrolnym z dnia 30 czerwca 2020 r. w
ocenie cząstkowej, skierowanym do KOWR na str. 12, że Przejęcie przez
KOWR nadzoru właścicielskiego nad ELEWARR Sp. z o.o. z dniem 1 września 2017 r.
nastąpiło w warunkach malejącego znaczenia Spółki jako podmiotu stabilizującego
sytuację rynków zbóż i rzepaku oraz w roku obrotowym, w którym Spółka poniosła
wysoką stratę netto (17,2 mln zł). Sytuacja finansowa Spółki poprawiła się w
następnym roku obrotowym, po zmianach osobowych w składzie Zarządu Spółki.
Zważywszy na „zarzut” sformułowany przez NIK w komunikacie, że p.o.
dyrektor generalny KOWR w 2018 r. powołał trzech nowych członków
zarządu niezgodnie z przepisami prawa, bez przeprowadzenia przez Radę Nadzorczą
ELEWARR postępowań konkursowych, zauważyć należy, że:
1.
Tryb pilny powołania zarządu w 2018 r. nastąpił w warunkach bardzo dużej
straty za rok obrotowy 2017/18. Zgodnie z dokumentem wygenerowanym dla potrzeb Agencji Rezerw
Materiałowych w dniu 27 września 2018 r., strata za rok od 1 lipca 2017 do 30
czerwca 2018 wynosiła 18.087.990,83 zł, a jak wskazują dokumenty rady
nadzorczej straciła ona zaufanie do poprzedniego prezesa. W tej sytuacji nie
było czasu na jakiejś zabawy konkursowe. W świetle zarzutów postawionych jednemu
z byłych prezesów NIK w odniesieniu właśnie do ustawiania postępowań
konkursowych, Izba powinna być bardziej wstrzemięźliwa w formułowaniu jakichkolwiek
zarzutów w zakresie konkursów.
2. NIK w Wystąpieniu Pokontrolnym skierowanym do KOWR stwierdza,
że W okresie objętym kontrolą NZW powołało czterech
członków Zarządu. Wszyscy członkowie Zarządu zostali wybrani bez postępowania
konkursowego na stanowisko członka Zarządu. Prezesa Zarządu i dwóch
Wiceprezesów Zarządu NZW powołało w dniu 31 października 2018 r. oraz
Wiceprezes Zarządu w dniu 5 marca 2019 r. Powołanie trzech członków Zarządu w
2018 r. przez p.o. Dyrektora Generalnego KOWR – jako organ Spółki NZW - było
niezgodne z art. 19a ust. 2 w związku z art. 69a ust. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia
1996 r. o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników, który
stanowił, że powołanie na członka zarządu następuje po przeprowadzeniu
postępowania kwalifikacyjnego przez radę nadzorczą oraz niezgodne z § 19 ust 2
pkt 10 Aktu Założycielskiego. NIK podważa zatem jedynie powołanie
członków zarządu w 2018 r. (1 stycznia 2019 r. miała miejsce zmiana ustawy o
komercjalizacji), a zatem sam nie traktuje poważnie zarzut niezgodności z §
19 ust 2 pkt 10 Aktu Założycielskiego. Otóż przepis ten – jak wskazuje
Spółka w stanowisku przesłanym do KOWR odnosząc się do protokołu z kontroli
KOWR - wcale nie nakazywał Radzie Nadzorczej przeprowadzenie konkursu na
stanowisko członka Zarządu Elewarr. NIK błędnie ocenił treść przepisu. Zgodnie z § 19 ust. 2 pkt 10) Aktu
Założycielskiego Spółki do Rady Nadzorczej należało uchwalanie regulaminu
konkursu na stanowisko członka Zarządu (a do obowiązków nie należało powołanie
członka Zarządu. ani też przeprowadzenie postępowania konkursowego). Mając
na uwadze powyższe należy stwierdzić, że Akt Założycielski Spółki nie
narzucał obowiązku przeprowadzenia postępowania konkursowego przez Radę
Nadzorczą, a więc nieprawdziwym jest stwierdzenie NIK, że powołanie
członków Zarządu w 2018 r. i 2019 r. było niezgodne z Aktem Założycielskim
Spółki, tym bardziej, że taki regulamin konkursu w 2018 i 2019 r. nie
obowiązywał w Spółce. Zatem powołanie członków Zarządu zarówno w roku 2018
jak i w 2019 zgodnie z przepisami powszechnie obowiązującymi mogło, ale nie
musiało odbyć się w oparciu o postępowanie konkursowe.
3. Odnosząc się zaś do zarzutu naruszenia
przepisów ustawy o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych zwracam uwagę, na
fakt iż przepisy tej ustawy, co Spółka wskazała w zastrzeżeniach z dn. 7 maja
2020 r. do wystąpienia pokontrolnego NIK, nigdy nie miały zastosowania do
Spółki. Cyt.
Zgodnie z brzmieniem art. 69a ust. 3 u k.p„ obowiązującym do
31 grudnia 2018 r.: „Przepisy art. 19a i 19b stosuje się również do spółek
powstałych na podstawie odrębnych przepisów i w trybie innym niż określony w
mniejszej ustawie, w których ponad połowa akcji należy do Skarbu Państwa lub
innych państwowych osób prawnych, oraz do spółek, o których mowa w art. la.”.
Zgodnie z brzmieniem art. 19a ust. 2 u.k.p., obowiązującym do 31 grudnia 2018
r.: „Powołanie na członka zarządu następuje po przeprowadzeniu postępowania
kwalifikacyjnego przez radę nadzorczą; przepis ten nie dotyczy członka zarządu
wybranego przez pracowników.” .
Elewarr sp. z o.o. została powołana przez Prezesa Agencji
Rynku Rolnego w dniu 15 maja 1992 r., aktem założycielskim w formie aktu
notarialnego (Rep. A 3110/92), poprzez zawiązanie spółki. Elewarr sp. z o.o.
jest spółką prawa handlowego, w której 100% udziałów posiadała Agencja Rynku
Rolnego, zaś od dnia 1 września 2017 r. — Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa
(por. art. 46 ust. 5 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. - Przepisy wprowadzające
ustawę o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa (Dz. U. poz. 624 z póżn. zm.). Nie
budzi wątpliwości, że Agencja Rynku Rolnego, a także jej następca prawny —
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (dalej:„KOWR”), to państwowe osoby prawne.
Odpowiedź na pytanie, czy przed 31 grudnia 2018 r. u.k.p.
znajdowała zastosowanie do Elewarr musi być jednak negatywna. Niewątpliwie
Elewarr wypełniała w okresie do 31 grudnia 2018 r. dyspozycję art. 69a ust. 3
u.k.p., to znaczy była spółką, w której co najmniej połowa udziałów (por. art.
2 pkt. 2 u.k.p.) należała do państwowej osoby prawnej — Agencji Rynku Rolnego a
następnie, od 1 września 2017 r. — do KOWR. Budzi natomiast wątpliwości, czy
Elewarr mieści się w zakresie pojęcia „spółki powstałej na podstawie odrębnych
przepisów i w trybie innym niż określony w ustawie”, o której mowa w art. 69a
ust. 3 u.k.p.
Przez spółki powstałe na podstawie odrębnych przepisów i w
trybie innym niż określony w ustawie o komercjalizacji i niektórych
uprawnieniach pracowników należy rozumieć tylko spółki powstałe w wyniku
komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych na podstawie innych przepisów niż
u.k.p., czy też innych niż komercjalizacja szczególnych trybów ustawowych,
dotyczących powstawania albo przekształcania państwowych osób prawnych. Natomiast nie chodzi tu o spółki
powstałe na podstawie ogólnych przepisów Kodeksu spółek handlowych (por.:
Węgrzynowski Łukasz. Art. 19(a). W: Ustawa o komercjalizacji i niektórych
uprawnieniach pracowników. Komentarz System Informacji Prawnej LEX, 2017). Przepis
art. 69a ust. 3 u.k.p. w części stanowiącej o stosowaniu art. 19a do spółek
powstałych na podstawie odrębnych przepisów i w trybie innym niż określony w
ustawie, odnosi się do spółek powstałych w wyniku komercjalizacji
przedsiębiorstw państwowych utworzonych na mocy odrębnych ustaw, których
komercjalizacja również przebiegała w drodze odrębnych ustaw. Są to
przedsiębiorstwa, które nie działały na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach
państwowych, lecz były tworzone i funkcjonowały na podstawie odrębnych ustaw.
Odrębne przepisy określały zasady komercjalizacji tych przedsiębiorstw i
statuują reguły ich organizacji i funkcjonowania. Przykładami takich
przedsiębiorstw są: Polskie Linie Lotnicze „LOT”, Poczta Polska, czy też
Polskie Koleje Państwowe (por. Kozłowska-Chyła Beata, Tryb wyłaniania zarządu w
spółkach zależnych od spółek Skarbu Państwa, Przegląd Prawa i Administracji Nr
101 , Wrocław 2015 r.).
Elewarr sp. z o.o. została zawiązania 15 maja 1992 r. na podstawie
przepisów Kodeksu Handlowego przez Agencję Rynku Rolnego, reprezentowaną przez
Prezesa Agencji. Spółka nie powstała w
drodze komercjalizacii przedsiębiorstwa państwowego, czy też w drodze
szczególnych trybów ustawowych dotyczących powstawania albo przekształcania
państwowych osób prawnych. Z uwagi na powyższe, w ocenie Spółki, przepisy
art. 19a oraz art. 69a u.k.p. nie znajdywały do niej zastosowania.
4. Kwestia powołania obecnego zarządu bez przeprowadzenia postępowania konkursowego była przedmiotem rozstrzygnięcia sądowego. Wniosek o podjęcie z urzędu wykreślenia członków zarządu Elewarr sp. z o.o. tj. prezesa zarządu Daniela Alain Korony i Wiceprezesa zarządu Moniki Parafianowicz został złożony do Sądu Rejonowego dla M.St.Warszawy XIII Wydział Gospodarczy KRS przez byłego prezesa Spółki Bogdana Drechnę (nota bene także powołany w 2018 roku bez konkursu na wiceprezesa, celem płynnego przekazania spraw) w dniu 13 listopada 2019 r. i uzasadniał ten wniosek m.in. art.19a ust.2 w związku z art.69a ust.3 ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Sąd podjął z urzędu postępowanie i postanowieniem z dn. 2.12.2019 r. Wa XIII NsRejKRS 68560/19/849 stwierdził brak podstaw do wykreślenia danych członków zarządu Elewarr sp. z o.o. Daniela Alain Korony i Moniki Parafianowicz. Powaga rzeczy osądzonej wymagałaby, by inny organ państwowy (NIK) nie podważał prawomocnego już wyroku sądowego.
O nierzetelności działań NIK świadczyć może fakt, iż w obu Wystąpieniach
pokontrolnych (do Elewarru i KOWR), a także w komunikacie, informacji NIK dla dziennikarzy z dn. 20
listopada br. nie przywołano, nie odniesiono się do argumentacji przedstawionej
w zastrzeżeniach wyrażonych przez Spółkę, ani też nie wspomniano słowem o
fakcie prawomocnego postanowienia sądowego z dnia 2.12.2019 roku. Najwyraźniej
nie pasowało to do z góry przygotowanej i lansowanej tezy.
Być może właśnie fakt prawomocnego postanowienia w tej sprawie spowodował, że NIK nie sformułował wniosku o odwołanie członków zarządu. Stąd też w komunikacie NIK zawarto inne absurdy, która Spółka ujawniła w swoim komunikacie z dn. 20 listopada 2020 r. Nie ulega wątpliwości, że celem tych działań jest wprowadzenie w błąd opinii publicznej co do rzeczywistego stanu Spółki, podważenia zaufanie do zarządu, a w szczególności do obecnego prezesa. Najwyraźniej, polepszenie sytuacji finansowej Elewarru, niektórym osobom, grupom interesu, się nie podoba.
zob.
https://serwis21.blogspot.com/2020/11/elewarr-nik-nie-dokona-zadnej-rzeczowej.html
