UNIEWAŻNIĆ UCHWAŁY ŚMIECIOWE W WARSZAWIE

(Poniżej treść wniosku do wojewody, podobny został złożony do Regionalnej Izby Obrachunkowej w trybie art.12 ustawy o RIO w związku z wątpliwościami prawnymi co do organu nadzoru w danej sprawie)

STOWARZYSZENIE INTERESU SPOŁECZNEGO

„WIECZYSTE”

Warszawa, 2013.03.22

Wojewoda Mazowiecki

Plac Bankowy 3/5

00-950 Warszawa

Na podstawie art.31 kpa zwracamy się ws. stwierdzenia nieważności i wstrzymania wykonania przez organ nadzorczy (Wojewody Mazowieckiego) – w trybie art.91 ust 1. Ustawy o samorządzie gminnym - uchwał Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 7 marca 2013 r.:

- nr LI/1497/2013 w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ustalenia stawki takiej opłaty oraz ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności.

- Nr LI/1498/2013 w sprawie określenia wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz warunków i trybu składania deklaracji za pomocą środków komunikacji elektronicznej

- Nr LI/1499/2013 w sprawie określenia terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi

            ze względu na naruszenie przepisu art.6k ustawy  z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, art.2 i 32 Konstytucji RP, braku właściwego vacatio-legis oraz niejasnych sformułowań.

Uzasadnienie:

W dniu 7 marca 2013 Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyjęła 3 uchwały: w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ustalenia stawki takiej opłaty oraz ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności, w sprawie określenia wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowania odpadami komunalnymi oraz w sprawie określenia terminu częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za zagospodarowanie. WW. uchwały w sposób rażąco naruszają przepisy prawa.

1. Niejasne pojęcia. Uchwały odnoszą się do terminu właściciela nieruchomości, z tym że pojęcia samego nie zdefiniowano. Zgodnie z art.46§1 Kodeksu Cywilnego Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Użycie sformułowania w ustawie i uchwałach terminu właściciela nieruchomości sugeruje, że to właściciel posesji, wyodrębnionego mieszkania, gruntu jest zobowiązany do płatności daniny publicznej jakim jest opłata za zagospodarowanie odpadów. Nie jest nim zaś osoba władająca w jakikolwiek inny sposób nieruchomością. Tymczasem z załączonych deklaracji do uchwały LI/1498/2013 wynika, że deklarację składać będzie również użytkownik wieczysty, zarząd wspólnoty mieszkaniowej, najemca, dzierżawca itp. Nie może być jednak niejasności pomiędzy zapisem wynikającym z ustaw i przyjętych uchwał a załączonymi do tych uchwał deklaracjami, zwłaszcza iż dotyczy osób zobowiązanych do płatności daniny publicznej. Ponadto powstaje przy tym pytanie na jakiej podstawie prawnej zarząd spółdzielni, wspólnoty itp. będzie weryfikował liczbę osób w mieszkaniach, egzekwował oświadczenia ws. liczby mieszkańców i kogo należy uznać za mieszkańca (osoby zameldowane, zamieszkujące w sposób trwały, zamieszkujące w sposób czasowy itp.). Innymi słowy uchwały przyjęte przez Radę Warszawy budzą niejasność i wątpliwości co do ich zgodności z przepisami prawa. Bowiem w przypadku daniny publicznoprawnej (a taki wymiar ma opłata za zagospodarowanie odpadów), przepis prawny nie może budzić wątpliwości co do podmiotu zobowiązanego do składania deklaracji i płatności zobowiązania.

2. Zbyt krótki vacatio legis. Wszystkie 3 uchwały wchodzą w ciągu 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego. Tak szybki termin wprowadzenia ustawy, konieczności składania deklaracji do 31 maja (nr LI/1498/2013) i uiszczenia do dnia 29 lipca 2013 r. pierwszej należności z tytułu opłaty śmieciowej (nr LI/1499/2013) narusza zasadę przyzwoitej legislacji, a w szczególności wymogu właściwego vacatio legis. Należy zauważyć, iż właściciele nieruchomości mogli mieć podpisane pod koniec ubr. umowy czasowe jednoroczne w sprawie zagospodarowania odpadami. W przypadku wcześniejszego zerwania tych umów, właściciele nieruchomości będą narażeni na konieczność odszkodowań i sankcji. Oznacza to, że ww. uchwały nie gwarantują odpowiedniego vacatio legis

3. Zasada odpowiedzialności zbiorowej. W świetle przyjętych rozwiązań i niejasności przepisów (kto ma składać deklaracje) powstaje wątpliwość prawna, czy nie zachodzi zasada odpowiedzialności zbiorowej. Otóż każdy właściciel nieruchomości w celu obniżenia wysokości opłaty zadeklaruje segregowanie śmierci. Równocześnie jednak w wielu osiedlach nie będzie możliwości rozróżnienia gospodarstw dokonujących segregacji śmieci od tych jej nie dokonujących. W efekcie w warunkach wspólnych dla wszystkich zsypów, niedostosowanych do nowej sytuacji, nastąpi obciążenie wszystkich opłatą za śmiecie niesegregowane. Zatem właściciel jednego wyodrębnionego mieszkania zostanie obciążony większą opłatą, gdyż inny właściciel pomimo złożenia odpowiedniego oświadczenia/deklaracji nie dokona właściwej segregacji. Jest to wprowadzenie zasady odpowiedzialności zbiorowej niedopuszczalnej w świetle art.2 Konstytucji RP o demokratycznym państwie prawnym, urzeczywistniającym zasadę sprawiedliwości społecznej.

4. Nierówne traktowanie obywateli. Uchwała LI/1497/2013 wprowadza rozróżnienie opłat dla pojedynczego gospodarstwa domowego w budynku mieszkalnym wielorodzinnym i w budynku mieszkalnym jednorodzinnym (§3 i 4 uchwały). W rezultacie opłaty od odpadów zbieranych i odbieranych selektywnie wynosi od 19,50 zł do 56 zł w zależności od liczby osób gospodarstwa w budynku wielorodzinnym, ale już 89 zł w budynku jednorodzinnym bez względu na liczbę osób. Dwu-osobowa rodzina w budynku wielorodzinnym zapłaci zatem 48 złotych a w jednorodzinnym już 89 złotych, mimo że stan „odpadów” jest podobny. Ale już wystarczy wyodrębnienie 2 lokali mieszkalnym w budynku jednorodzinnym by płacić połowę sumy. W gospodarstwie 4-osobowym w budynku wielorodzinnym opłata wyniesie zatem 56 złotych miesięcznie a w budynku jednorodzinnym już 44,50 złotych. Te przykłady świadczą, że uchwała w swych zapisach prowadzi do nierównego traktowania gospodarstw domowych o identycznej liczebności. Stanowi to naruszenie art.32 Konstytucji RP dotyczącego równości wobec prawa.

5.    Niewłaściwe koszty funkcjonowania systemu. Podejmując uchwałę LI/1497/2013 rada gminy naruszyła zapisy art.6k ust.2 ustawy  z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, stanowiącego, iż Rada gminy, określając stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, bierze pod uwagę:

1) liczbę mieszkańców zamieszkujących daną gminę;

2) ilość wytwarzanych na terenie gminy odpadów komunalnych;

3) koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, o których mowa w art. 6r ust. 2;

4) przypadki, w których właściciele nieruchomości wytwarzają odpady nieregularnie, w szczególności to, że na niektórych nieruchomościach odpady komunalne powstają sezonowo.

Stawki opłat zostały ustanowione w sposób arbitralny bez uwzględnienia ww. przepisu. Nie uwzględniono właściwej liczby mieszkańców Warszawy. W uchwale nie określono kogo uznaje się za mieszkańca, ale przyjęto liczbę 1,75 mln (czyli liczbę zameldowanych). Tymczasem gdyby uwzględnić także osoby czasowo zamieszkujące i nie zameldowane liczba ta wzrosłaby o kilkaset tysięcy aż do blisko 2,5 mln.

Nie uwzględniono faktycznych kosztów systemu funkcjonowania gospodarowania odpadami komunalnymi. Z publicznie dostępnych informacji wynika, że całkowity koszt funkcjonowania nowego systemu w skali roku przeszacowano o ok. 100 mln zł., co było m.in. wynikiem następujących błędów:

a)            przyjęto dwukrotnie zawyżony aktualny rynkowy koszt odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych w wysokości 454 zł/tona (154 zł – koszt odbioru i 300 zł koszt zagospodarowania) Przy takiej cenie koszty odbioru odpadów płaconych dotychczas przez spółdzielnie musiały być wielokrotnie wyższe.

b)            Do celów kalkulacji przyjęto w sposób abstrakcyjny wzrost współczynnika kosztów odbioru (WO) o 10% a współczynnika kosztu zagospodarowania (WZ) o 25%. Takie wskaźniki nie są poparte żadnymi argumentami. Ww. dane określono mimo, że do tej pory nie przeprowadzono przetargów, w ramach których będzie opisany przedmiot i specyfika istotnych warunków zamówienia.

c)            Przyjęto błędny wzór obliczeń. Kosztu odbioru i zagospodarowania (KK) obliczono jako KK=AK (Koszt Odbioru + zagospodarowania) x (1+WO+WZ), podczas gdy wskaźnik obioru należy odnieść do kosztu odbioru a wskaźnik zagospodarowania do kosztu zagospodarowania. W efekcie uzyskano nowy koszt odbioru i zagospodarowania w wysokości 612,90 zł/tona podczas gdy w przypadku zastosowania prawidłowego wzoru wyniósłby przyjmując także zawyżone aktualne rynkowe koszty odbioru i zagospodarowania – 544,40 zł.

Prawidłowe ustalenie kosztów funkcjonowania systemu zagospodarowania można było dokonać po ogłoszeniu przetargu, określenia specyfikacji warunków zamówienia i złożenie chociażby ofert przez odpowiednie podmioty zainteresowane wywozem odpadów. Wcześniejsze przyjęcie tak zawyżonych opłat rodzi negatywne podejrzenia i skojarzenia.

Stowarzyszenie Interesu Społecznego „Wieczyste” powstało m.in. w celu ochrony praw, interesów członków i ich rodzin, innych osób za ich zgodą oraz interesu społecznego w sprawach podatkowych, administracyjnych, cywilnych lub karnych odnoszących się do nieruchomości, a w szczególności podatków i opłat (§7 regulaminu). Zatem z mocy regulaminu (przesłanka statutowa) jest zatem uprawnione do występowania ws. opłat za zagospodarowanie odpadami, gdyż mają charakter daninowy i dotyczą nieruchomości. Spełniona jest również przesłanka społeczna, albowiem sprawa dotyczy praktycznie wszystkich mieszkańców Warszawy, których w żaden sposób do tej pory właściwie nie skonsultowano i których obciążono w sposób nadmierny.

Reasumując przyjmując ww. uchwały ws. opłat za zagospodarowanie odpadami, naruszono nie tylko przepisy prawa, ale także zasady sprawiedliwości społecznej.  Z tych powodów wnosimy jak wyżej.

Z poważaniem,

Prezes Stowarzyszenia

Dr Daniel Alain Korona