Dr Daniel Alain Korona: Czy dopłaty do zbóż faktycznie spowodowały spadek ich cen?

 Ostatnio w przestrzeni publicznej pojawia się pogląd, chętnie zresztą powtarzany przez niektóre media, jakoby wprowadzone przez rząd dopłaty do zbóż w pewnej mierze były “konsumowane” przez podmioty skupujące poprzez obniżanie przez nie cen skupu. Czy jednak faktycznie tak jest - pyta na łamach wrp.pl redaktor Mateusz Wasak, który o opinię poprosił dra Daniela Alaina Koronę, byłego prezesa Elewarru, a obecnie pełnomocnika ZZR Krona, który sporządził analizę zmian cen zbóż na paryskim Matifie i na polskim rynku oraz skomentował zachodzącą między nimi korelację:

Porównanie statystyczne średnich cen krajowych (wg cenyrolnicze.pl) oraz cen MATIF z okresu 17.04-28.04 pokazuje na pszenicy prawie identyczny spadek cenowy, 7,77% w kraju, 7,74% na MATIF w przeliczeniu na złote. Natomiast na rzepaku i na kukurydzy odnotowujemy większy spadek cen na MATIFie, aniżeli w kraju.

Z posiadanych informacji wynika, że dopiero od 26 kwietnia nastąpiło znaczące zwiększenie dostaw ze strony rolników do firm skupowych, co prawdopodobnie zważywszy na niskie ceny jest efektem zapowiedzianych dopłat. W okresie 26.04-5.05 pszenica konsumpcyjna w kraju spadła o 4,21% podczas gdy na giełdzie MATIF o 1,75%. Jeżeli uwzględnimy jednak okres od 26.04 do 8.05 pszenica konsumpcyjna w kraju spadła o 3,78% podczas gdy na giełdzie MATIF 2,67% w euro i 3,13% w przeliczeniu na PLN. A zatem różnice nie są istotne.

Zmiany cen rzepaku i kukurydzy są w okresie od 26 kwietnia do 8 maja znacznie głębsze na MATIFie niż w Polsce. Jednakże w okresie krótszym tj. do 5 maja różnice były nieistotne, w przypadku rzepaku spadek wyniósł 1,93% w Polsce, 1,91/1,92% MATIF, a na kukurydzy 3,18% w Polsce, 3,45/3,46% na giełdzie MATIF.

Ceny w Polsce i na MATIFie w okresie 17.04-8.05.2023

Średnia krajowa (PLN)	08.05.2023	28.04.2023	26.04.2023	17.04.2023
pszenica konsumpcyjna	918,13	929,2	954,2	1007,5
rzepak	1869,04	1876,75	1899,33	1908,21
kukurydza	889,21	898,61	916,94	923,75
MATIF (Euro)	08.05.2023	28.04.2023	26.04.2023	17.04.2023
pszenica	237	238,5	243,5	256
rzepak	429	432,25	457,25	460,5
kukurydza	229,25	233,5	239	244,75
MATIF (PLN)	08.05.2023	28.04.2023	26.04.2023	17.04.2023
pszenica	1082,4027	1094,45	1117,35	1186,33
rzepak	1959,2859	1983,55	2098,18	2134,00
kukurydza	1047,0077	1071,51	1096,70	1134,20
kurs euro	4,5671	4,5889	4,5887	4,6341

Opracowanie na podstawie: cenyrolnicze.pl, MATIF, NBP.

Zmiany cen w kraju i na giełdzie MATIF w okresie 17.04-8.05.2023

średnia krajowa (zmiana %)	8.05/17.04	28.04/17.04	8.05/26.04
pszenica konsumpcyjna	-8,87	-7,77	-3,78
rzepak	-2,05	-1,65	-1,59
kukurydza	-3,74	-2,72	-3,02
MATIF (zmiana % Euro)	8.05/17.04	28.04/17.04	8.05/26.04
pszenica	-7,42	-6,84	-2,67
rzepak	-6,84	-6,13	-6,18
kukurydza	-6,33	-4,60	-4,08
MATIF (zmiana % PLN)	8.05/17.04	28.04/17.04	8.05/26.04
pszenica	-8,76	-7,74	-3,13
rzepak	-8,19	-7,05	-6,62
kukurydza	-7,69	-5,53	-4,53

opracowanie własne

Zatem dopłaty nie stanowiły czynnika decydującego o obniżce cen. Być może w pewnym minimalnym stopniu poprzez zwiększenie podaży mogło oddziaływać na ceny lokalne, ale nawet jeżeli tak było, to skala przynajmniej jak do tej pory, nie przekracza 1-2%.

Innymi słowy nie można potwierdzić wpływu dopłat na zmiany cen w Polsce. Może to wydawać się zaskakujące, ale wyjaśnienie jest dość proste. Prawdopodobnie wynika to z faktu, że głównym popytobiorcą kreującym obecnie ceny pszenicy jest tzw. port (czyli eksport), a nie rynek wewnętrzny, a ceny portowe są kształtowane w relacji do cen światowych.

Czy wraz ze stałym zwiększeniem się podaży, następstwem konieczności opróżnienia magazynów przez nowymi zbiorami oraz przyrzeczonych dopłat rolnikom i do transportu, ten wpływ nie będzie silniejszy, to dopiero się okaże? – kończy dr Korona.

Co się stało z projektem rozporządzenia RD687?

Jak wynika z zestawienia prac legislacyjnych rady ministrów, 14.04.2023 o godz. 15.15 nastąpiło zamieszczenie w zestawieniu informacji o projekcie rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa numer projektu RD 687. W przedkładanym projekcie rozporządzenia proponuje się wprowadzenie nowych form pomocy: dla producentów rolnych, którzy zgłosili do Agencji do dnia 15 września 2023 r., zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, oznakowanie świń urodzonych w jego gospodarstwie od dnia 1 maja 2023 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r. i którym zagraża utrata płynności finansowej w związku z ograniczeniami na rynku rolnym spowodowanymi agresją Federacji Rosyjskiej wobec Ukrainy.

Projekt ten do tej pory nie figuruje w wykazie Rządowego Centrum Legislacji, a zatem Związek postanowił wyjaśnić co z nim się stało i wystąpił zatem do KPRM o kopię ww. projektu rozporządzenia RD687, o informację dlaczego ww. projekt nie figuruje w wykazie Rządowego Centrum Legislacji oraz o informację czy projekt został wycofany (jeżeli tak to dlaczego, a jeżeli nie to kiedy zostanie on zamieszczony w wykazie RCL?)

 

Na spotkaniach w dniu 10 stycznia 2023 roku i 3 marca 2023 roku, premier Mateusz Morawiecki zadeklarował wsparcie dla hodowców trzody chlewnej. Padła nawet konkretna kwota 450 mln zł. Nie wiemy, czy ten projekt jest czy też jak wynika z deklaracji jakie padły na spotkaniu w dniu 4 maja br. w MRiRW, wsparcie dla trzody chlewnej to dalsza przyszłość. Chcemy mieć jasność w tej kwestii - stwierdza dr Daniel Alain Korona, pełnomocnik ZZR KORONA.

MRiRW: Dopłaty do nawozów nie przekroczą 4,7 mld zł

W przypadku, gdy ze złożonych wniosków o pomoc wyniknie, że zapotrzebowanie na pomoc przekracza łącznie kwotę 4,7 mld zł, do obliczenia wysokości tej pomocy zostanie zastosowany współczynnik korygujący. Współczynnik korygujący będzie stanowi iloraz kwoty 4,7 mld zł i kwoty równej zapotrzebowaniu na tę pomoc wynikającemu ze złożonych wniosków z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku - stwierdziła w piśmie z dnia 8 maja nr DBD.fin.071.28.2023 do ZZR KORONA pani Aleksandra Szelągowska, z-ca dyrektora departamentu budżetu MRiRW. Wprawdzie Związek zwracał się o obniżenie stawki VAT na nawozy i środki ochrony roślin, ale otrzymał odpowiedź dotyczącą programu dopłat do nawozów. Niech będzie.

Z pisma MRiRW można także dowiedzieć się, że: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi uprzejmie informuje, że prowadzi szereg działań mających na celu pomoc producentom rolnym, w tym w ramach programu dopłat do nawozów Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, po przyjęciu przez Komisję UE decyzji stwierdzającej zgodność programu pomocy dopłat do nawozów z rynkiem wewnętrznym, uruchomi nabór wniosków do 14 lipca 2023 r. o dopłaty do zakupionych nawozów. Wsparcie skierowane jest do rolników, którzy w okresie od 16 maja 2022 r. do 31 marca 2023 r. zakupili nawozy mineralne inne niż wapno nawozowe i wapno nawozowe zawierające magnez od podmiotów prowadzących działalność w zakresie obrotu lub sprzedaży nawozów. Zakup musi być udokumentowany.

Pomoc przeznaczona będzie dla rolników, którzy posiadają gospodarstwo do 300 ha i złożyli w 2023 r. wniosek o płatności bezpośrednie. Wysokość pomocy nie może przekroczyć iloczynu:

- deklarowanej przez producenta rolnego we wniosku o płatność bezpośrednią powierzchni upraw i stawki pomocy;

-  liczby zakupionych ton nawozów mineralnych innych niż wapno nawozowe i wapno nawozowe zawierające magnez w okresie od dnia 16 maja 2022 r. do dnia 31 marca 2023 r., i różnicy ceny za tonę nawozów mineralnych innych niż wapno nawozowe i wapno nawozowe zawierające magnez, zakupionych w okresie od dnia 16 maja 2022 r. do dnia 31 marca 2023 r., oraz średniej ceny danego typu nawozu mineralnego ogłoszonej przez ministra właściwego do spraw rolnictwa w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu.

Stawka pomocy będzie wynosiła:

-500 zł na 1 ha powierzchni upraw rolnych z wyłączeniem traw na gruntach ornych oraz łąk i pastwisk;

- 250 zł na 1 ha powierzchni łąk, pastwisk i traw na gruntach ornych.

Z pomocy wyłączone są powierzchnie, na które przyznano pomoc finansową w ramach działania „Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, za realizację zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych, w ramach których obowiązuje całkowity zakaz nawożenia.

A nie prościej byłoby zmniejszyć stawkę VAT na nawozy, środki ochrony roślin, na olej napędowy do minimalnej stawki unijnej 5%, zamiast tych programów dopłat na nawozy, na zwiększenie zwrotu akcyzy za olej napędowy (komisja sejmowa przegłosowała ustawę nowelizującą w tej kwestii)? Ale wtedy rolnik nie byłby uzależniony, byłby samodzielny, a tak to jest dziś osobą żyjącą z rozmaitych zasiłków zwanych dopłatami, zwrotami - zauważa dr Daniel Alain Korona, pełnomocnik ZZR KORONA.