Kodeks Pracy - projekty nowelizacji i opinia ZRG

Nowelizacje Kodeksu Pracy – stanowisko Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność oraz opinia prawna dra Waldemara Uziaka

„Solidarność”: Obniżanie za wszelką cenę tzw. kosztów pracy czynią z Polski zagłębie taniej siły roboczej.

NSZZ Solidarność przestrzega, iż rządowy projekt zmian w Kodeksie pracy, firmowany przez Ministerstwo pracy i polityki społecznej wydłużający okres rozliczeniowy i wprowadzający przepisy dotyczące ruchomego czasu pracy spowoduje negatywne zarządzanie personelem i dalszą degradację polskich rodzin. Zmiany w Kodeksie pracy mogą doprowadzić do zmniejszenia etatów i obniżenia stawek za godziny nadliczbowe. Związek wskazuje tez, że zmiany w Kodeksie oraz ustawie o związkach zawodowych są niezgodne z wiążącymi Polskę przepisami prawa Unii Europejskiej. - ASG

 Stanowisko ZRG NSZZ „Solidarność” w sprawie projektów zmian w prawie pracy

Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” negatywnie ocenia kierunek, jaki przyjęły prace nad zmianami w przepisach prawa pracy.   Przedkładane przez rząd w ostatnim czasie propozycje nie mają, naszym zdaniem, nic wspólnego z działaniami antykryzysowymi i próbami znalezienia rozwiązań skutecznie chroniących polską gospodarkę przed kryzysem. Sprzeciwiamy się i będziemy sprzeciwiali wszelkimi dostępnymi środkami takim propozycjom.

Wydłużanie okresu rozliczeniowego czasu pracy do 12 miesięcy,  wprowadzenie tzw. ruchomego czasu pracy z możliwością obniżania jednostronnie wynagrodzenia pracownikowi jest bardzo dotkliwe dla pracujących. Nie mają one nic wspólnego z działaniem na rzecz ożywienia gospodarki i wsparcia dobrych miejsc pracy. Próby obniżania za wszelką cenę tzw. kosztów pracy, które i tak należą do najniższych w Europie, będą dalej destabilizowały polski rynek pracy i czyniły nas zagłębiem taniej siły roboczej.

W Polsce od kilku co najmniej lat osłabiana jest pozycja pracownika, pozbawiany jest on większości zabezpieczeń socjalnych albo ich poziom jest obniżany poniżej wszelkich standardów występujących w innych krajach Unii Europejskiej. Wszelkie dane pokazują, że nasze prawo pracy pozwala na najbardziej elastyczne formy zatrudniania, czego dowodem jest choćby największa w Europie ilość umów zawieranych na czas określony, największa w Europie liczba pracowników wykonujący pracę w formie samozatrudnienia, jak też rekordowa ilość osób pracujących na umowach cywilno – prawnych ( szacuje się, że do 30 – roku życia ponad 60 % wykonuje pracę w oparciu o takie umowy). W świetle tych faktów przedstawione propozycje są dalszym przerzucaniem potencjalnych kosztów kryzysu na pracowników, co w perspektywie długofalowej będzie szkodliwe dla całej gospodarki.

ZRG oczekuje takich działań, które będą chroniły miejsca pracy, wzmacniały krajowy popyt, przybliżały polską gospodarkę do standardów europejskich nie tylko pod względem wydajności, ale także organizacji pracy, innowacyjności, wreszcie bezpieczeństwa zatrudnienia i wynagrodzenia pracownika. Taki program można wypracować wyłącznie w drodze dialogu społecznego, transparentnego i opartego na uczciwym podejściu do partnerów. Tylko wtedy nasza walka z kryzysem będzie skuteczna, a więc obroni ogół społeczeństwa a nie garstkę wybranych.

Krzysztof Dośla

(Przewodniczący Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”)

 Gdańsk 4 lutego 2013 r.

                                                                                                             

UWAGI

dot. projektu zmian w Kodeksie pracy (przekazanego Związkowi pismem z dnia 23.01.2013 r.

Ad. pkt 1 – zmiana brzmienia art. 128 § 3 k.p.

       pkt 3 – wprowadzenie w nowym art. 131¹  k.p. definicja doby

       Wyłączenie z obecnej treści art. 128 § 3 k.p. definicji doby, a wprowadzenie w nowym przepisie art. 131¹ k.p. pojęcia doby tylko w zakresie rozliczania odpoczynku dobowego, uważam jako niewłaściwe, gdyż tworzy to sugestię, że na płaszczyźnie rozliczania czasu pracy doba miałaby inne ujęcie – jak ją inaczej rozumieć ? Skoro przepisy kodeksu posługują się pojęciem normy dobowej, ustalając w różnych systemach różną jej długość, to wyrzucenie definicji doby będzie powodowało zamieszanie, nieporozumienia, a w praktyce i tak trzeba będzie dobę określać.

     Bardziej logiczne było rozwiązanie, które w ramach zdefiniowanej doby dopuszczało podjęcie pracy przed zakończeniem tejże doby (z podkreśleniem zachowania odpoczynku dobowego) – tak było w  „ustawie antykryzysowej” (art. 10 ust 1) oraz w projekcie nowelizacji kodeksu przedstawionym w grudniu 2012 r.

Ad pkt 2 – dodanie w art. 129 k.p. nowych przepisów § 3 i 4

   Uzasadnienie, dlaczego generalne i ogólnikowo warunkowane przedłużenie okresu rozliczeniowego, nawet do 12 miesięcy, jest sprzeczne z dyrektywą 2003/88/WE, zawiera decyzja Prezydium nr 1/2013. Nie jestem znawcą prawa unijnego, jednak argumenty przedstawione w tej decyzji wyglądają racjonalnie.

       Zdecydowanie popieram te zastrzeżenie zawarte w tej decyzji, które dotyczą proponowanej procedury ustalania przedłużonego okresu rozliczeniowego (patrz art. 6 decyzji) – jest to deprecjonowanie układów zbiorowych pracy (gdy działa organizacja związkowa; alternatywa: układ lub porozumienie oznacza preferowanie bliżej nieokreślonych porozumień, ponadto nie jest poprawna logicznie, gdyż układ też jest porozumieniem), zaś zawieranie porozumień z bliżej nieokreślonym przedstawicielstwem pracowniczym tworzy fasadę (pozór) partnerstwa – słusznie podkreśla się , że brak ochrony takich przedstawicieli jest sprzeczny z konwencją nr 135 MOP.

Ad pkt 4 – w art. 139 k.p. nowe brzmienie § 3 oraz dodanie § 5.

     Proponowana nowa procedura wprowadzenia systemu przerywanego czasu pracy budzi zastrzeżenia z tych powodów, które zostały zasygnalizowane w ostatnim akapicie uwag do pkt. 2

Ad pkt 5 – nowa treść art. 141 § 1 k.p.

    Projekt dopuszcza przedłużenie przerwy niewliczanej do czasu pracy, ponad przewidziane 60 minut, na pisemny wniosek pracownika. Obserwowana możliwość wywierania presji, aby pracownicy składali takie wnioski, jak też brak limitu tego przedłożenia, tworzy realną formę kształtowania przerywanego czasu pracy – bez proceduralnych ograniczeń i ciężarów finansowych, które w przepisach art. 139 ustalono w odniesieniu do „systemu przerywanego czasu pracy”

Ad pkt 6 – nowe niższe wskaźniki procentowe dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych

     Proponowany przepis nie tylko obniża wysokość dodatku przewidzianego w art. 151¹ § 1 k.p. za przekroczenia dobowe: zamiast 100 % - 80 %, zamiast 50 % - 30 %, lecz poprzez odwołanie się w przepisie § 2 do wysokości dodatku z § 1 pkt 1 automatycznie zmniejsza do 80 % dodatek za przekroczenia normy przeciętnej tygodniowej.

Ad pkt 7 – poszerzone brzmienie art. 151³ k.p.

     Zamiast dotychczasowego kategorycznego nakazu udzielenia – do końca okresu rozliczeniowego – dnia wolnego w zamian za pracę w „wolną sobotę”, poprzez odwołanie się do ogólnikowego faktu „braku możliwości” dopuszcza się bądź jego udzielenie w następnym okresie rozliczeniowym (obecnie często jest to okres trwający 3 lub 4 miesiące), bądź – gdy nadal „brak możliwości” (w całym takim następnym okresie ) udziela się przyzwolenia na zamianę formy rekompensaty: zamiast dnia wolnego – dodatek za przekroczenia normy przeciętnej tygodniowej (jeśli takie przekroczenie nastąpi). O ile może się to zdarzyć, że po doraźnie nakazanej pracy w „wolną sobotę”, występującą tuż przed końcem okresu rozliczeniowego, pracodawca nie zdąży do końca tego okresu udzielić dnia wolnego zastępczego, to przyzwolenie na taką niemożność w całym następnym okresie rozliczeniowym oznacza zgodę ustawodawcy na odbieranie pracownikom dni wolnych za podwyższone wynagrodzenie. To budzi zasadne zastrzeżenie. Trzeba podkreślić, że w obecnym stanie prawnym obowiązek udzielenia dnia wolnego, w zamian za pracę wykonaną w „wolną sobotę”  (art. 151³ k.p.) jest bezwarunkowy, a zatem bardziej kategoryczny niż zliberalizowany nakaz takiej rekompensaty za pracę w niedzielę lub święto (art. 151¹¹ k.p.), jednak zamiast skonkretyzowania i większego zobligowania do takiej rekompensaty za pracę w niedzielę lub święto jeszcze mocniej łagodzi się taki obowiązek w przypadku pracy w wolną sobotę. Uzasadnienie projektu wskazuje na potrzebę stworzenia identycznej konstrukcji dla obu sytuacji (słuszny postulat), jednak – po pierwsze – to wyrównanie oznacza ograniczenie prawa pracowników do wypoczynku (akcentowane w podstawowej zasadzie prawa pracy zawartej w art. 14 k.p.), a po wtóre – proponowany przepis art. 151³ § 2 i 3 k.p. jest jeszcze bardziej liberalny dla pracodawców, gdyż pozwala na „brak możliwości udzielenia dnia wolnego” także w całym następnym okresie rozliczeniowym, podczas gdy przepis art. 151¹¹ § 2 i 3 k.p. tę niemożliwość odnosi tylko do końca obecnego okresu rozliczeniowego, a prawo do dodatku za każdą niezrekompensowaną godzinę pracy w niedzielę lub święto przyznaje niezależnie od wystąpienia przekroczenia normy przeciętnej tygodniowej.

  dr  Waldemar Uziak – Koordynator działu Prawnego zarządu Regionu Gd. NSZZ „S”

Gdańsk 30.01.2013 r.

Żmuda Krzysztof - strajki 1988 roku - odpowiedź i wykaz zwolnionych w Stoczni Pólnocnej

Ankieta - odpowiedzi

Przypominamy, że Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność przygotowując w 2008 roku wydanie publikacji poświęconej głównie strajkom z 1988 roku na Wybrzeżu opracował też zestaw pytań (ankietę), w której nie ograniczaliśmy objętości wypowiedzi. Opracowania te należało i należy przesyłać na adres: Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”, 80-852 Gdańsk, ul. Wały Piastowskie 24 (pok. 119), najlepiej także w wersji elektronicznej: wojciech.ksiazek@solidarnosc.gda.pl 

Wojciech Książek

(Przewodniczący Sekcji Oświaty)

           

Wypowiedzi powinny koncentrować się wokół takich pytań, jak:

1. Jakiego okresu czasu dotyczy Pana/Pani wypowiedź?

Sierpień – wrzesień 1988

2. Jaki był Pana/Pani udział w przygotowaniu i przeprowadzeniu strajków-protestów w 1988 roku (ew. funkcje i zadania w komitetach strajkowych)?

Byłem w grupie osób działających od wprowadzenia stanu wojennego (ja włączyłem się w lutym lub marcu 1982). Moja działalność polegała początkowo na zbieraniu składek wśród pracowników wydziału, po utworzeniu Bractwa Oblatów Św. Brygidy byłem przedstawicielem wydziału W – 6 w Radzie Bractwa  początkowo na szczeblu zakładowym a od 1984  Regionalnym. Po zamordowaniu ks. Jerzego Popiełuszki byłem współorganizatorem strajku w Stoczni Północnej , w tym czasie , w ramach rehabilitacji zdrowotnej, pracowałem na wydz. W – 1 , gdzie również byłem przedstawicielem Wydziału.  Po powrocie na swój wydział kontynuowałem działalność w zakresie zbierania składek, kolportażu ulotek, organizacji spotkań roboczych mojej grupy na których omawialiśmy aktualne zadania i przygotowania do różnych akcji. Nasza grupa aktywnie uczestniczyła w służbie przy grobie ks. Jerzego, w odpowiedzi na apel Episkopatu w sierpniu organizowaliśmy pikiety sklepów monopolowych. Czynnie uczestniczyliśmy w akcjach i manifestacjach organizowanych przez podziemne struktury związkowe.  

3. Jakie fakty Pan/Pani pamięta z tamtego czasu (przygotowania, organizacja, realizowane przez siebie zadania, ciekawe zdarzenia)?

Strajk w 1988 roku rozpoczęło kilkudziesięciu przedstawicieli poszczególnych działów , łącznie ~80 osób, ja wówczas miałem w domu listę osób którzy wspierali finansowo działalność i w obawie przed ewentualną rewizją i przejęciem tej listy przez SB wieczorem pojechałem do domu aby zabezpieczyć te materiały. Rano ponownie przyłączyłem się do strajku i w trakcie dnia z naszego wydziału dołączyło ~15 kolegów. Po strajku w 1988 roku , pomimo zapewnień rządzących, byłem w grupie 30 osób zwolnionych ze stoczni za udział w strajku, w dniu 05.09.88 otrzymaliśmy wypowiedzenia z uzasadnieniem za udział w nielegalnym strajku. Pomimo otrzymanych wypowiedzeń wszyscy codziennie przychodziliśmy do pracy i zgłaszaliśmy swoim przełożonym , że jesteśmy gotowi do świadczenia pracy,  po dwóch tygodniach mediacji przywrócono nas do pracy.

4. Które z osób współpracujących w trakcie strajku chciałby Pan/Pani wyróżnić najbardziej i dlaczego?

Jednym z głównych działaczy Komitetu Strajkowego, był Bolesław Konopka, który później uzyskał mandat Przewodniczącego Komisji Zakładowej, jednak po zaledwie niespełna roku działalności w wyniku wewnętrznego sporu w Komisji złożył rezygnację i w 1991 roku założył konkurencyjną organizację związkową ,, Solidarność 80 „ .Dlatego, moim zdaniem, na szczególne wyróżnienie za działalność z tamtego okresu zasługuje kol. Bogusław Gołąb, który był inicjatorem i organizatorem wielu działań, to dzięki Jego zaangażowaniu w obronie zwolnionych w dniu 5.09.1988 najaktywniejszych działaczy, ponownie przyjęto nas do pracy. Wśród  innych osób z Komitetu Strajkowego Sierpnia 88 zasługujących na  wyróżnienie to: Henryk Kalinowski – Przewodniczący Komitetu Strajkowego ; Jerzy Kmiecik – członek MKS z roku 80 jak i 88 ; Edward Ściubidło – bardzo aktywny czł. KS, po 89 r. członek Prezydium Zarz. Regionu ; Wawrzyniec Rozenberg – odpowiedzialny za informację  ( później z Konopką współtworzył S-80 ) ; Waldemar Rossa – nie zgadzał się z ustaleniami i warunkami zakończenia strajku, postulował kontynuację do całkowitego zwycięstwa i uzgodnienia realizacji postulatów; 

5. Proszę ocenić z dzisiejszej perspektywy tamte działania i ich skutki (czy nie żałuje Pan/Pani tamtego działania)?

Na pewno nie żałuję, że brałem udział w tamtych wydarzeniach, wręcz przeciwnie mam satysfakcję z tego, że współtworzyłem Drogę do Wolności. Gdyby nie kontrakt przy Okrągłym Stole zapewniający 70% miejsc w Sejmie dla spadkobierców PRL, gdyby nie ,, Gruba Kreska” T. Mazowieckiego i późniejsze odejście od ideałów Sierpnia 80 i 88 przez niektórych polityków mających korzenie w Naszych strukturach co też zaowocowało tzw. Nocną Zmianą , gdyby przeprowadzono lustrację o jaką postulował Nasz Związek,  zapewne mielibyśmy dziś inną sytuację w Naszym Kraju. 

6. Ewentualne uwagi inne (także zapamiętane anegdoty, ciekawostki).

W czasie strajku sierpień 88 byłem łącznikiem pomiędzy działającymi na terenie parafii Św. Brygidy osobami wspierającymi strajkujących a stocznią, odbierałem też z Brygidy materiały – ulotki. Wracając raz do stoczni widząc szczelnie obstawioną bramę przy ul. Marynarki Polskiej przez milicję postanowiłem wejść bramą od Swojskiej wykorzystując sytuację zamieszania jaką spowoduje zatrzymanie autobusu kursującego z pętli przy Twardej do GSR. Pomysł się udał, przekonałem kierowcę aby podjechał jak najbliżej bramy i otworzył drzwi zdezorientowani milicjanci zrobili miejsce dla autobusu a ja sprytnie przeskoczyłem do bramy. Wzmacniającym poczucie bezpieczeństwa strajkujących były organizowane wspólne przejazdy strajkujących z trzech stoczni na wózkach akumulatorowych. To działanie było też odpowiedzią na powielaną przez Urbana informację, że strajkuje tylko 300 osób. Taki manifestacyjny przejazd był adresowany do pilnujących nas milicjantów i społeczeństwa , że Urban kłamie. Szukanie sposobu na tzw. zabicie czasu i niedopuszczenie do zniechęcenia to również organizowanie ,, pokazu siły” , czyli budowa atrap różnych pojazdów  wojskowych i milicyjnych, które brały udział w paradach ale też organizowanych na niby walkach z ZOMO. Jedną taką akcję wymierzono do autentycznych milicjantów z udziałem odpowiednio obudowanym styropianem wózkiem do transportu materiałów hutniczych tzw. dwukółka łudząco przypominającym armatę kal. 45mm. Akcja polegała na tym, że najpierw pod bramą zebrała się duża grupa strajkujących, którzy zakrywali przed milicjantami tą atrapę, następnie zrobiono szpaler którym z okrzykami komend do ustawienia – odprzodkowania i załadowania działa ruszyła grupa stanowiących obsługę działa i podprowadziła tą atrapę pod bramę. Milicjanci usłyszawszy i zobaczywszy takie manewry w pospiechu uciekali za budynki przy ul. Marynarki Polskiej, taka reakcja milicjantów wywołała ogromną radość strajkujących i okrzyki Solidarność, zwyciężymy.

Prosimy podać także:

1. Dane korespondencyjne: imię i nazwisko, adres, telefon kontaktowy, mail,

Krzysztof Żmuda  tel. (do wiad. Sekcji), e-mail: kzmuda@vp.pl

2. Ewentualne dodatkowe informacje, czy posada się pamiątki ze strajków (zdjęcia, dokumenty, eksponaty), które mogłyby być wykorzystane w publikacji lub wystawie (oczywiście gwarantując zwrot). 

Zdjęcia , opaska strajkowa z podpisami czł. KS

Ps. Podaję wykaz osób zwolnionych z pracy 05 września 1988 r. za udział w strajku w Stoczni Północnej im. Bohaterów Westerplatte w Gdańsku (o czym mówiłem w odpowiedzi na pytania ankiety). Krzysztof Żmuda.

Alaburda  Feliks ,

Czermak Hieronim ,

Cydzik Henryk ,

Fijałkowski Stanisław, 

Graban Dariusz,

Gutowski Marian,

Hałuszczak Stanisław,

Hofman Andrzej,

Iwański Tomasz,

Kamiński Ryszard,

Kalinowski Henryk,

Karbowski Franciszek,

Klamrowski Mieczysław,

Kmiecik Jerzy,

Konopka Bolesław, 

Kryszczuk Piotr,

Kupkowski Waldemar,

Laskowski Ireneusz,

Laskowski Włodzimierz,

Piaszczyński Zbigniew,

Powierski Lech,

Rosa Waldemar, 

Rozenberg Wawrzyniec,

Ściubidło Edward, 

Sikora Kazimierz, 

Sikora Roman,

Sosnowski Aleksander, 

Węsierski  Grzegorz, 

Zalewski Jan,  

Żmuda Krzysztof   

Stanowisko Sekcji Gdańskiej do propozycji zmian w prawie oświatowym

                                                     NSZZ

Sekcja Oświaty i Wychowania  Regionu Gdańskiego

www.solidarnosc.gda.pl/oswiata.htm, e-mail: oswiata@solidarnosc.gda.pl

80-855 Gdańsk, ul Wały Piastowskie 24, tel.: (0-58) 308-44-22, tel./fax: (0-58) 305-71-72

Gdańsk, 6. 02. 2013 r.

Stanowisko

Sekcji Gdańskiej do propozycji zmian w prawie oświatowym

Rada Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” Regionu Gdańskiego, po wstępnym zapoznaniu się z propozycjami zmian w ustawie Karta Nauczyciela, ogłoszonymi 30 stycznia br. przez Ministerstwo Edukacji Narodowej, podtrzymuje większość uwag ogłoszonych w opinii z 10 października 2012 roku.

Pozytywem jest fakt, iż MEN nie podejmuje tematu zmiany obowiązkowego pensum godzin dydaktycznych nauczycieli. Widać że dialog, rozmowy przynoszą pewne efekty.

Z przedstawionych propozycji (nie znając rozwiązań szczegółowych):

1. Urlopy – 47 dni roboczych (art. 64 KN). Uważamy, że należy zwracać uwagę na zadania, żeby nie tworzyć fikcji w szkołach, żeby nauczyciel nie musiał być w szkole bez potrzeby, gdy np. uczniowie mają wakacje lub przerwy świąteczne. Należy uwzględnić czas urlopu, jaki obowiązuje nauczycieli w innych krajach europejskich. Rozmowy dotyczące czasu pracy powinny się odbyć po zakończeniu badań czasu pracy nauczycieli przez Instytut Badań Edukacyjnych, co może mieć wpływ także na sprawy urlopów na poratowanie zdrowia, fundusz zdrowotny, itd..

2. Urlopy na poratowanie zdrowia (art. 73 KN). Trudno zgodzić się z tym, że po 20 latach, tylko jeden  raz i tylko w przypadkach, które mogą prowadzić do choroby zawodowej, a także na przeniesienie orzekania o potrzebie urlopu zdrowotnego z lekarza pierwszego kontaktu na lekarza medycyny pracy oraz zmianę organu odwoławczego od decyzji w sprawie urlopu zdrowotnego na sąd pracy. Sprawą do ustaleń rządowo-parlamentarnych jest przyjęcie zasady, kto jest płatnikiem tych urlopów.

Zwracamy uwagę, że problem ten niepomiernie wzrasta w czasie, gdy zwiększono czas pracy nauczycieli (od 2008 roku w oświacie – średnio o 12 lat). Będzie to wymagało większej regeneracji zdrowia przez pracujących do 67 lat nauczycieli.

Szereg kontrowersji budzi także zamiar rejestracji czynności wykonywanych przez nauczyciela poza pensum i to według wzorów opracowanych przez poszczególne organy prowadzące.

Sekcja Gdańska przypomina, że postulatami do realizacji są między innymi:

a. wykreślenie tzw. godzin karcianych ( art. 42 ust.2 pkt2 KN),

b. objęcie KN wszystkich nauczycieli niezależnie od organu prowadzącego,

c. określenie w KN pensum dla nauczycieli wymienionych w art. 41 ust.7 pkt 3 KN,

d. doprecyzowanie zapisu art. 72 KN określającego minimum środków przekazywanych na pomoc

   zdrowotną dla nauczycieli (tym bardziej w obliczu przesunięcia wieku emerytalnego),

e. wzmocnienie roli kuratorów oświaty,

f. ustalenie standardów - między innymi maksymalnej liczby uczniów w klasie.

                                                      W imieniu Sekcji:

     Hanna Minkiewicz                      Barbara Kamińska                                   Wojciech Książek    

   (Sekretarz Sekcji)                 (Zastępca Przewodniczącego Sekcji)            (Przewodniczący Sekcji Gdańskiej)

Otrzymują m. in.:

- Sekcja Krajowa Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”;

- Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”;

- Wojewódzka Komisja Dialogu Społecznego w Gdańsku;

- Organy prowadzące oraz szkoły i placówki oświatowe w województwie pomorskim;