Stowarzyszenie Interesu Społecznego "Wieczyste" domaga się rozbiórki Tęczy

Stowarzyszenie Interesu Społecznego "Wieczyste" (które sprzeciwia się m.in. podwyżkom opłat wieczystego) od kwietnia domaga się rozbiórki "Tęczy" na Placu Zbawiciela. Właśnie Stowarzyszenie zwróciło się do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego o stwierdzenie nieważności postanowienia Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego nr 2175/14 z dn. 3 listopada 2014 r. utrzymującego w mocy postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego IOT/300/214 PINB.IOT/514197.2014MTB o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie nakazu rozbiórki obiektu budowlanego w formie metalowej tęczy na Placu Zbawiciela w Warszawie na dz. Ewid. nr 68 obręb 5-05-06 i dz. Ewid 150 obręb 5-05-07.

W dniu 14 kwietnia Stowarzyszenie Interesu Społecznego "Wieczyste" zwróciło się do Państwowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Warszawie o wydanie decyzji nakazu wstrzymania prac budowlanych i rozbiórki obiektu budowlanego w formie metalowej tęczy na Placu Zbawiciela w Warszawie. Wniosek złożono w trybie art.31 kpa w związku z art.48 i 83 Prawa Budowlanego. Stowarzyszenie wskazało, że co prawda zgodnie z art.28 ust.1 Prawa Budowlanego – Art.31 kpa nie stosuje się w postępowaniu w sprawie o pozwolenie na budowę, jednakże postępowanie w trybie art.48 kpa nie dotyczy pozwolenia na budowę ale innej sytuacji prawnej tj. rozbiórki obiektów wydanych bez wymaganego pozwolenia na budowę. Przyjmując literalną wykładnię oraz funkcjonalną przepisów zatem art.31 kpa może mieć zastosowanie, gdyż dotyczy kwestii rozbioru samowoli budowlanej a nie udzielenia pozwolenia na budowę. Celem ustawodawcy art.28 prawa budowlanego było ograniczenie możliwości stosowania kpa wyłącznie w przypadku pozwoleń na budowę, ale nie możliwości innych postępowań w zakresie rozbiórki powstałych z naruszeniem prawa czy użytkowania obiektów.

W dniu 23 kwietnia PINB przesłał pismo nr PINB.I.OT.5141.97.2014.KD, w którym wyjaśnia, że w przedmiotowej instalacji było przeprowadzone postępowanie legalizacyjne i obiekt ten nie jest obiektem tymczasowym i nie stanowi samowoli budowlanej. Sam fakt ponownego montażu instalacji, również nie podlega w niniejszym przypadku restrykcjom prawnym, gdyż jest to ten sam obiekt poddany jedynie zabiegom konserwacji, na którą nie jest wymagane pozwolenie na budowę ani zgłoszenie, o którym mowa w art,30 ust.1 Prawa Budowlanego, a lokalizacja instalacji Tęcza jest tożsama z dotychczasową. W konsekwencji Inspektorat uznaje brak podstaw do wydania nakazu rozbiórki, ale nie czyni to jak wymagają przepisy prawa – postanowieniem lub decyzją (najwyraźniej by nie można było je zaskarżyć).

Na żądanie Stowarzyszenie przedstawienia dokumentów legalizacyjnych w dniu 19 maja PINB przesłał kopię decyzji z dn. 16 września 2013  PINB.I.T.5160.80.2013.KD w którym tenże PINB umorzył jako bezzasadne postępowanie administracyjne wszczęte w dniu 11.06.2013 r. ws. dotyczącej ustawienia instalacji artystycznej „Tęcza” na placu Zbawiciela w Warszawie w związku z wnioskiem z dn. 3.06.2013 Biura Kultury Urzędu Miasta Stołecznego Warszawa (w imieniu Instytutu Adama Mickiewicza) w/s legalizacji instytucji artystycznej „Tęcza” na zieleńcu przy Placu Zbawiciela w Warszawie. Z uzasadnienia decyzji wynika, że Instytut Adama Mickiewicza dokonał w wydziale Architektury i Budownictwa dla Dzielnicy Śródmieście złożenia montażu i demontażu instalacji artystycznej, które zostało skutecznie przejęte jako realizacja obiektu tymczasowego (do 31.01.2013). Decyzja nie wspomina by Zarząd Oczyszczenia Miasta i Zarząd Dróg Miejskich udzieliły zgód w/s zajęcia pasa drogowego po terminie 31 stycznia 2013 r. Decyzja nie wspomina również o jakimkolwiek zgłoszeniu obiektu tymczasowego do wydziału Architektury obejmującego okres po 31 stycznia 2013 r. (abstrahując, iż trudno uznać za obiekt tymczasowy, obiekt którym systematycznie przedłuża się istnienie)

Wobec sprzeczności wyjaśnień PINB z pism z dn. 23.04.2013 iż Tęcza jest obiektem zalegalizowanym i nie tymczasowym oraz decyzji z dn. 16.09.2013 umarzającą postępowanie legalizacyjne i wskazujące na tymczasowość obiektu zgłoszonego (który termin ważności minął), Stowarzyszenie podtrzymało wniosek w/s wydania decyzji w/s nakazu rozbiórki, zgodnie z prawem Budowlanym oraz zwróciło się z zażaleniem na przewlekłość i bezczynność organu administracji. Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego uznał zasadność zażalenie i nakazał rozstrzygnięcie wniosku Stowarzyszenia.

Postanowieniem z dn. 10.09.2014 PINB odmówił wszczęcia postępowania stwierdzając, iż nakaz rozbiórki obiektu budowlanego uzależnione jest od postępowania legalizacyjnego, a regulacja prawna art.48 prawa budowlanego odnosi się do obiektów budowlanych ujętych w wykazie stanowiący załącznik do ustawy Prawo Budowlane, który nie zawiera w katalogu instalacji artystycznej będącej przedmiotem wniosku Stowarzyszenia.

23.09 Stowarzyszenie wniosło zażalenie na postanowienie PINBu, wskazując że art.48 ust.1 prawa budowlanego stwierdza, iż Właściwy organ nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę. Jak wynika z ust.2 jeżeli budowa, o której mowa w ust.1  jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (planem lub ostateczną decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu) lub nie narusza przepisów techniczno-budowlanych, wówczas właściwy organ wstrzymuje prowadzenie robót budowlanych. PINB w postanowieniu uznał, iż instalacja artystyczna nie jest obiektem budowlanych ujętym w załączniku do ustawy, czym uzasadnia niemożność dokonania rozbiórki. W zażaleniu Stowarzyszenie wskazało, iż Załącznik do ustawy określa różnorodne kategorie obiektów budowlanych głównie ze względu na ich funkcjonalne przeznaczenie. Wymienia się rodzaj obiektów i przykłady (jak: …). W kategorii V ujęto obiekty sportowe i rekreacyjne, natomiast kategoria VIII obejmuje inne budowle. Niezależnie zatem jak traktować instalacja artystyczna jest objęta załącznikiem, chociażby przez kategoria VIII – inne budowle (przyjmując że nie wchodzi w zakres pozostałych kategorii). Także art.3 ustawy Prawo Budowlane uznaje za obiekt budowlany budynki, obiekty małej architektury i inne budowle (czyli każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury). Zatem twierdzenie jakoby instalacja artystyczna „Tęcza” nie była objęta załącznikiem lub art.3 ustawy, wydaje się całkowicie niedorzeczna. Nie da się przy tym nie zauważyć zmienność argumentacji PINB dotyczące tego obiektu w kolejnych pismach.

3 listopada Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego postanowieniem utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie całkowicie zmieniając uzasadnienie PINBu, odrzucając dywagację nt. charakteru instalacji, a przyjmując jako powód odmowy wszczęcia postępowania fakt wydania przez PINB decyzji IOT/472/2013 z dnia 16 września 2013 r. o umorzeniu postępowania administracyjnego w sprawie robót budowlanych polegającego na montażu instalacji artystycznej Tęcza na Placu Zbawiciela w Warszawie. Zdaniem Wojewódzka inspektora decyzja przesądza o zalegalizowaniu robót budowlanych.

Zdaniem Stowarzyszenia decyzja Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora rażąco narusza prawo, albowiem:

- postanowienie wydano z całkowitym pominięciem art.10§1 kodeksu postępowania administracyjnego dotyczącego czynnego udziału strony i umożliwienia wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji/postanowienia.

-  Organa administracyjne cały czas dokonywały zmiany interpretacji uzasadniającej odmowę, co w rezultacie doprowadziło do sytuacji w której organ wojewódzki nie tyle dokonał weryfikacji nadzorczej poprzedniego rozstrzygnięcia, ale wydał nowe postanowienia.

Tym samym nie było możliwości utrzymania w mocy postanowienia w trybie art.138§1 pkt.1 kpa, ale co najwyżej wydania postanowienia w trybie dalszych przepisów (czyli uchylenia postanowienia i rozstrzygnięcia na nowo).

- Za całkowicie niedorzeczne należy uznać uzasadnienie odmowy faktem decyzji umarzającej postępowanie. Przypomnijmy, iż wniosek z dn. 3.06.2013 Biura Kultury Urzędu M. St. Warszawy dot. wniosku o legalizację instalacji artystycznej „Tęczy” na Placu Zbawiciela w Warszawie. Umorzenie postępowanie ws. robót budowlanych nie jest wbrew temu co twierdzi organ administracyjny legalizacją tychże robót, ale oznacza jedynie bezprzedmiotowość postępowania w sprawie. Nie jest to równoznaczne z zalegalizowaniem montażu instalacji „artystycznej” i nie stanowi zatem przeszkody formalnej do rozstrzygania wniosku o rozbiórkę obiektu, którego termin planowanego istnienia już upłynął.