Otrzymaliśmy kopię opinii Ministra Administracji i Cyfryzacji dot. kwestii odpadów za zagospodarowanie odpadami komunalnymi. Opinia nie ma mocy prawnej, to tylko jedna z wielu interpretacji. Opiera się zresztą na fałszywej podstawie, iż opłata za śmiecie to taka sama opłata jak inne, które ponoszone są w ramach zarządzania nieruchomością. Tymczasem w świetle znowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi to opłata daninowa, czyli taka do której stosuje się przepisy ordynacji podatkowej (tak jak podatek od nieruchomości). Właściciele nieruchomości takie opłaty, podatki odprowadzają bezpośrednio do gminy, albowiem zarządca nieruchomości nie ma uprawnień do zastępowania właścicieli w prawach i obowiązkach podatkowych. Naszym zdaniem obowiązek deklaracji i opłat spoczywa na właścicielach nieruchomości (czyli lokali wyodrębnionych i spółdzielni w zakresie mieszkań w jej dyspozycji tj. lokatorskich i spółdzielczo-własnościowych).
Stowarzyszenie Interesu Społecznego "Wieczyste" 6 kwietnia wystąpiło do Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy o wyjaśnienie przepisów w związku z przyjętymi uchwałami przez Radę Warszawy z dnia 7 marca br. Trwa ponadto akcja Stowarzyszenia Interesu Społecznego NSZZ WYZWOLENIE wysyłania maili do Regionalnej Izby Obrachunkowej popierającej wniosek SIS WIECZYSTE o stwierdzenie nieważności uchwał Rady Warszawy.
Opinia w
sprawie 30/DOR/2012
Treść pytania:
1)
Kto winien składać do wójta,
burmistrza lub prezydenta miasta deklaracje o wysokości opłaty za
gospodarowanie odpadami komunalnymi w przypadku budownictwa wielolokalowego?
Kto powinien dokonywać wpłat w takim przypadku?
2)
W przypadku, gdy wszystkie lokale
w budynku wielorodzinnym są własnością osób fizycznych, została powołana
wspólnota mieszkaniowa, która powierzyła zarząd wybranemu podmiotowi (wspólnota
obecnie jest wyposażona w jeden punkt odbioru odpadów), deklarację winni złożyć
i opłacać należną gminie opłatę poszczególni właściciele lokali mieszkalnych,
czy też deklarację winna złożyć wspólnota mieszkaniowa i wspólnota winna
opłacać opłatę?
3)
W przypadku, gdy w budynkach wielorodzinnych,
znajdujących się w zasobach spółdzielni mieszkaniowej, część lokali stanowi
własność osób fizycznych, a część własność spółdzielni, deklarację powinni
złożyć właściciele poszczególnych lokali (w tym spółdzielnia za lokale
stanowiące jej własność), czy też spółdzielnia za wszystkie lokale, czy może
jednak właściciele i najemcy za posiadane i wynajmowane lokale? Czy w ten sam
sposób winny być dokonywane opłaty?
Sentencja odpowiedzi:
1)
Zachodzi tożsamość pomiędzy
podmiotem składającym deklarację z art. 6m u.c.p.g. oraz podmiotem zobowiązanym
do uiszczania opłaty wskazanej w art. 6h u.c.p.g. Wskazanie właściwego podmiotu
zależy od wielkości wspólnoty mieszkaniowej oraz struktury własnościowej
lokali.
2)
W stanie zarysowanym w pytaniu
drugim deklarację powinien złożyć zarząd wspólnoty mieszkaniowej (jeśli jest to
tzw. duża wspólnota mieszkaniowa) i to on będzie zobowiązany do uiszczenia
opłaty.
3)
Na podstawie art. 27 ust. 2 u.s.m.
zarząd nieruchomościami wspólnymi stanowiącymi współwłasność spółdzielni jest
wykonywany przez spółdzielnię jak zarząd powierzony, o którym mowa w art. 18
ust. 1 u.w.l., choćby właściciele lokali nie byli członkami spółdzielni.
Spółdzielnia będzie więc zobowiązana w imieniu wszystkich właścicieli
wyodrębnionych lokali do złożenia deklaracji z art. 6m u.c.p.g. oraz uiszczania
opłaty wskazanej w art. 6h u.c.p.g.
Opis stanu faktycznego:
Zadane pytania nie są powiązane
z żadną konkretną sprawą. Mają charakter abstrakcyjny. Dotyczą apriorycznej
wykładni przepisów znowelizowanej ustawy o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach, mającej
wskazać sposób wykonywania tych przepisów przez Prezydenta miasta X.
Podstawa prawna udzielonej
odpowiedzi:
1)
ustawa z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2012 r., poz. 391 ze
zm.; dalej: „u.c.p.g.”);
2)
ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.; dalej:
„u.w.l.”);
3)
ustawa
z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych
(Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.; dalej: „u.s.m.”).
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 6c u.c.p.g. gminy
są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Rada gminy może
postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na
których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne. Właściciele
nieruchomości, o których mowa w art. 6c u.c.p.g., są obowiązani ponosić na rzecz
gminy, na terenie której są położone ich
nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6h
u.c.p.g.).
Wedle zaś art. 6m u.c.p.g.
właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć do wójta, burmistrza lub
prezydenta miasta deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami
komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości
pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych.
Analogicznie, w przypadku zmiany danych będących podstawą ustalenia
wysokości należnej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi lub
określonej w deklaracji ilości odpadów komunalnych powstających na danej
nieruchomości właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć nową deklarację w
terminie 14 dni od dnia nastąpienia zmiany. Opłatę za gospodarowanie
odpadami komunalnymi w zmienionej wysokości uiszcza się za miesiąc, w którym
nastąpiła zmiana.
Jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkami
wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki
właściciela nieruchomości obciążają osoby sprawujące zarząd nieruchomością
wspólną, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o
własności lokali lub właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany,
o czym stanowi art. 2 ust.
3 u.c.p.g.
Z powyższego zestawienia przepisów wynika, że w przypadku
budynków wielolokalowych (określonych w pytaniu jako budynki wielorodzinne)
obowiązek z art. 6m u.c.p.g. jest wykonywany przez osoby wskazane w rozdziale 4 u.w.l. zatytułowanym „Zarząd
nieruchomością wspólną”. Zgodnie z przepisami tego rozdziału, zarząd
nieruchomością wspólną właściciele wyodrębnionych lokali mogą powierzyć osobie
fizycznej lub prawnej (zarząd umowny – art. 18 ust. 1 u.w.l.) bądź też
sprawować go samodzielnie (zarząd ustawowy – art. 19-33 u.w.l.). W tym drugim
przypadku sposób sprawowania zarządu zależy, od wielkości wspólnoty
mieszkaniowej. Jeśli liczba lokali wyodrębnionych i lokali
niewyodrębnionych, należących nadal do dotychczasowego właściciela, nie jest
większa niż siedem, do zarządu nieruchomością wspólną mają odpowiednie
zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego o
współwłasności (tzw. mała wspólnota mieszkaniowa). Jeżeli zaś liczba lokali w
danym budynku przekracza siedem, właściciele lokali są obowiązani podjąć
uchwałę o wyborze jednoosobowego lub kilkuosobowego zarządu (tzw. duża
wspólnota mieszkaniowa). Zarząd kieruje sprawami wspólnoty mieszkaniowej i
reprezentuje ją na zewnątrz (art. 21 ust. 1 u.w.l.).
W kontekście zadanych
pytań, wyjaśnienia w tym miejscu wymaga pojęcie „wspólnoty mieszkaniowej”.
Zgodnie z art. 6 u.w.l.. wspólnotę mieszkaniową tworzy ogół właścicieli, których lokale
wchodzą w skład określonej nieruchomości. Wspólnota mieszkaniowa może
nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.
Zgodnie zatem z powyższymi ustaleniami, w przypadku budynku
wielolokalowego, deklarację z art. 6m u.c.p.g. w imieniu właścicieli
wyodrębnionych lokali zobowiązany jest złożyć:
1)
zarządca, powołany w trybie art.
18 u.w.l.;
2)
w małej wspólnocie – właściciele
wyodrębnionych lokali;
3) w dużej wspólnocie – zarząd wspólnoty, a jeżeli zarząd nie został wybrany, obowiązek złożenia deklaracji obciąża
właścicieli lokali.
Na
tej samej zasadzie, zgodnie z art. 6h u.c.p.g. ustala się
podmioty zobowiązane do uiszczania na rzecz gminy opłaty za gospodarowanie
odpadami komunalnymi. Obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
obciąża właścicieli nieruchomości:
1)
na których zamieszkują mieszkańcy
- od razu z mocy prawa,
2)
na których nie zamieszkują
mieszkańcy, lecz powstają odpady komunalne - dopiero po wejściu w życie uchwały
rady gminy postanawiającej objąć te nieruchomości systemem odbierania odpadów
komunalnych[1].
Jeżeli więc nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi, w
których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązek ponoszenia opłaty
obciąża osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną, w rozumieniu przepisów u.w.l.
lub właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany, o czym stanowi art. 2 ust. 3 u.c.p.g.
Przypadku spółdzielni
mieszkaniowej obowiązują zasady powyższe, zmodyfikowane na podstawie przepisów
u.s.m. Przypomnieć w tym miejscu należy, że w budynku wielolokalowym
spółdzielczym, lokatorzy mogą dysponować różnymi tytułami prawnymi do lokalu:
1)
spółdzielczym lokatorskim prawem
do lokalu mieszkalnego,
2)
spółdzielczym własnościowym prawem
do lokalu,
3)
prawem odrębnej własności lokalu.
W
pierwszym i drugim przypadku to spółdzielnia jest właścicielem lokalu. Samo
wyodrębnienie lokali nie przesądza przy spółdzielni, kto będzie zobowiązany do
złożenia deklaracji (dla lokalu, do którego służy spółdzielcze własnościowym
prawo może być założona księga wieczysta).
Jeszcze raz uwagi wymaga art. 2 ust. 3 u.c.p.g. Na jego
podstawie ustawodawca umożliwił wykonywanie obowiązków właściciela wskazanym w
tym przepisie podmiotom, lecz jedynie w odniesieniu do budynków wielolokalowych,
w których ustanowiono odrębną własność lokali. Oznacza to, że przepis ten nie
znajduje zastosowania, gdy lokatorzy danego budynku spółdzielczego dysponują
tytułami do lokali wskazanymi wyżej w punktach 1 i 2. Wówczas bowiem
właścicielem nieruchomości (budynku i lokali) jest samodzielnie spółdzielnia.
To ona powinna więc złożyć deklarację z art. 6m u.c.p.g., a następnie uiszczać
opłatę wskazaną w art. 6h u.c.p.g.
Wystarczy jednak, aby w budynku
wielolokalowym spółdzielczym ustanowiono odrębną własność lokali, zastosowanie
znajdą przepisy u.w.l. Na podstawie art. 27 ust. 2 u.s.m. zarząd
nieruchomościami wspólnymi stanowiącymi współwłasność spółdzielni jest
wykonywany przez spółdzielnię jak zarząd powierzony, o którym mowa w art. 18
ust. 1 u.w.l., choćby właściciele lokali nie byli członkami spółdzielni.
Oznacza to w tej sytuacji, że spółdzielnia jest zarządcą budynku
wielolokalowego i to ona powinna złożyć deklarację oraz uiszczać opłatę.
Wreszcie, jeżeli w budynku
wielolokalowym spółdzielczym została wyodrębniona własność wszystkich lokali,
po wyodrębnieniu własności ostatniego lokalu stosuje się przepisy u.w.l.,
niezależnie od pozostawania przez właścicieli członkami spółdzielni (art. 26
u.s.m.). Wówczas deklarację z art. 6m u.c.p.g. w imieniu właścicieli
wyodrębnionych lokali zobowiązany jest złożyć, a następnie uiszczać opłatę z
art. 6h u.c.p.g.:
1)
zarządca, powołany w trybie art.
18 u.w.l.;
2)
w małej wspólnocie – właściciele
wyodrębnionych lokali (między nimi może być też spółdzielnia, jeśli jest
właścicielem chociaż jednego lokalu);
3) w dużej wspólnocie – zarząd wspólnoty, a jeżeli zarząd nie został wybrany, obowiązek złożenia deklaracji obciąża
właścicieli lokali.
Wykaz wykorzystanego orzecznictwa oraz publikacji:
W. Radecki, Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, LEX 2012
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz