SERWIS21: , „Finansowanie szkół – stan obecny i oczekiwania na przyszłość pod kątem wdrożenia standardów edukacyjnych

16 kwietnia odbyła się konferencja „Finansowanie szkół – stan obecny i oczekiwania na przyszłość pod kątem wdrożenia standardów edukacyjnych”, organizowana przez Sekcję Oświaty Solidarności Sekcja. Poniżej materiały z konferencji.

NSZZ

Sekcja Oświaty i Wychowania Regionu Gdańskiego

www.solidarnosc.gda.pl/oswiata.htm, e-mail: oswiata@solidarnosc.gda.pl

Konto: Bank Millenium S.A. Gdańsk: 34116022020000000061891527 z dopiskiem „Sekcja Oświaty”

80-855 Gdańsk, ul Wały Piastowskie 24, tel.: (0-58) 308-44-22, tel./fax: (0-58) 305-71-72

Gdańsk, 16. 04. 2013 r.

Apel

ws. prac nad zmienionym systemem finansowania zadań edukacyjnych

Uczestnicy konferencji pt. „Finansowanie szkół – stan obecny a problem standardów edukacyjnych”, która odbyła się 16 kwietnia 2013 roku w Gdańsku, zorganizowanej przez Sekcję Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” Regionu Gdańskiego, zwracają się z apelem do Rządu RP (ale także do samorządów terytorialnych i innych organów prowadzących szkoły, związków zawodowych, przedstawicieli wyższych uczelni, stronnictw politycznych oraz Prezydenta RP jako ew. patrona projektu) o podjęcie pilnych prac nad opracowaniem kompleksowego systemu finansowania zadań edukacyjnych.

W opinii uczestników Konferencji, nakładanie na JST coraz to nowych zadań bez realnych środków na ich realizację obniża jakość polskiej edukacji. Staje się przyczyną szeregu napięć i nieporozumień w środowiskach lokalnych wynikających z pozasubwencyjnych kosztów JST ponoszonych na ich realizację.

Apelujemy o podjęcie dialogu, konkretnych rozmów i wypracowanie rozwiązań w co najmniej kilkuletniej perspektywie (w tym również dwustronnych rozmów między związkami zawodowymi a korporacjami samorządowymi). Należy mieć na uwadze, iż efekty zmian w edukacji są znane dopiero w dłuższej perspektywie czasowej, stąd potrzeba szukania porozumienia ponadpartyjnego i nieograniczanego kadencyjnością organów władzy.

Edukacja jest wielką polską szansą, której nie wolno zmarnować. Deklarujemy gotowość współpracy w tym zakresie.

W imieniu organizatorów konferencji:

Hanna Minkiewicz Barbara Kamińska Wojciech Książek

(Sekretarz Sekcji) (Zastępca Przewodniczącego Sekcji) (Przewodniczący Sekcji Gdańskiej)

---------------------------------------------------------------------------------------------------

NSZZ

Sekcja Oświaty i Wychowania Regionu Gdańskiego

www.solidarnosc.gda.pl/oswiata.htm, e-mail: oswiata@solidarnosc.gda.pl

Konto: Bank Millenium S.A. Gdańsk: 34116022020000000061891527 z dopiskiem „Sekcja Oświaty”

80-855 Gdańsk, ul Wały Piastowskie 24, tel.: (0-58) 308-44-22, tel./fax: (0-58) 305-71-72

Gdańsk, 16. 04. 2013 r.

Stanowisko

ws. finansowania zadań edukacyjnych

Za niedopuszczalne uznajemy wprowadzenie nowych zadań bez zapewnienia odpowiednich środków. To właśnie stąd wynikają dramatyczne problemy samorządów z realizacją kolejnych zadań edukacyjnych, jakie się na nie nakłada. Brakuje środków na płace i tzw. zadania rzeczowe.

Wskazywanie na nauczycieli jako winnych tej sytuacji jest nieuczciwe, podważające ich wysiłek edukacyjny i wychowawczy. Utrzymywany jest wciąż niezbyt wysoki poziom REALNYCH wynagrodzeń nauczycielskich za niezwykle odpowiedzialną pracę przy jednoczesnym wzroście wymagań kwalifikacyjnych (m. in. wieloprzedmiotowości, kwalifikacji terapeutycznych, diagnostycznych, informatycznych). Podobnie negatywnie należy oceniać działania prywatyzacyjne prowadzące do wyzbywania się prowadzenia szkół i placówek edukacyjnych przez samorządy.

Zdaniem uczestników Konferencji niezbędne jest przedstawienie klarownej strategii działań państwa w zakresie docelowego modelu finansowania zadań edukacyjnych. Taki program musi zawierać i harmonogram działań, i plan działań wyrównujących poziom nakładów na te same zadania w różnych samorządach i regionach Polski. System finansowania zadań edukacyjnych musi być spójny, przejrzysty, oparty na wyliczeniu rzeczywistych kosztów i adekwatny do zadań oświatowych realizowanych przez samorządy terytorialne.

Konieczne jest przedstawienie dokładnej analizy, tzw. koszyka wydatków niezbędnych, czyli wynikających wprost z obowiązku realizacji postanowień ustawy o systemie oświaty i ustawy karta Nauczyciela. Opracowanie i wdrożenie takiego koszyka edukacyjnych usług podstawowych, nazywanych inaczej standardami edukacyjnymi, jest warunkiem niezbędnym dla realizacji programu stałego podnoszenia jakości kształcenia i wychowania w różnych regionach Polski oraz zapewniania dobrych warunków edukacyjnych niezależnie od zamożności JST.

Przypominamy, że zapewnienie właściwego systemu i poziomu finansowania edukacji należy do podstawowych zadań państwa, co wynika m. in. z art. 167 Konstytucji ust.1 i 4 oraz art. 5a ustawy o systemie oświaty (w tym mając na uwadze realizację zadań wynikających z: art. 67 ustawy o systemie oświaty [niezbędne wyposażenie szkół] i art. 29 ustawy Karta Nauczyciela [wyposażenie miejsca pracy nauczycieli]).

Z powodu łamania art. 167 Konstytucji RP, mówiącego m. in. o zapewnieniu przez państwo należytego finansowania funkcjonowania edukacji, należy wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego.

W imieniu organizatorów konferencji:

Hanna Minkiewicz Barbara Kamińska Wojciech Książek

(Sekretarz Sekcji) (Zastępca Przewodniczącego Sekcji) (Przewodniczący Sekcji Gdańskiej)

Otrzymują m. in.:

- Sekcja Krajowa Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”;

- Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”;

- Wojewódzka Komisja Dialogu Społecznego w Gdańsku;

- Organy prowadzące oraz szkoły i placówki oświatowe w województwie pomorskim.

---------------------------------------------------------------------------------------------------

NSZZ

Sekcja Oświaty i Wychowania Regionu Gdańskiego

www.solidarnosc.gda.pl e-mail: oswiata@solidarnosc.gda.pl

80-855 Gdańsk, ul Wały Piastowskie 24, tel.: (0-58) 308-44-22, tel./fax: (0-58) 305-71-72

Gdańsk, 17. 04. 2013 r.

Sekcja Krajowa Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”

Temat: Wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego ws. art. 167 Konstytucji RP,

Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” Regionu Gdańskiego zwraca się do Sekcji Krajowej o podjęcie działań mających na celu wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie łamania przez rząd art. 167 Konstytucji R P ust. 1 i 4:

1. Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych odpowiednio do przypadających im zadań.

4. Zmiany w zakresie zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi zmianami w podziale dochodów publicznych.

Konieczność zbadania realizacji art. 167 Konstytucji RP jest postulatem wynikającym z wystąpienia Posła RP Lecha Sprawki na konferencji „Finansowanie szkół-stan obecny i oczekiwania na przyszłość pod kątem wdrożenia standardów edukacyjnych” zorganizowanej w Gdańsku 16 kwietnia 2013 roku przez naszą Sekcję.

W imieniu Rady Sekcji:

Hanna Minkiewicz Barbara Kamińska Wojciech Książek

(Sekretarz Sekcji) (Zastępca Przewodniczącego Sekcji) (Przewodniczący Sekcji Gdańskiej)

List otrzymuje także:

- Zarząd Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność”,

--------------------------------------------------

Ewa Łowkiel – Wiceprezydent gdyni

Finansowanie oświaty.

Z perspektywy samorządowej.

1. W jakim kierunku zmierza model polskiej oświaty?

v Ucieczka samorządów od prowadzenia szkół i przedszkoli. Niesamorządowa czyli tańsza (ustawa o finansach publicznych).

v Odpowiedzialność za sieć placówek: dostęp do ofert i jakość kształcenia.

v Brak wyobraźni i przewidywania skutków zapisów prawa, np. jak sposób obliczania średnich wynagrodzeń wpływa na dostęp do zawodu nauczyciela.

2. Finanse a jakość kształcenia. Więcej czy mądrzej?

v Łatwość manipulowania danymi np. dotyczącymi wpływu liczby uczniów w oddziale na wyniki sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych.

v Zdawalność i wyniki matur w Gdyni jako rezultat m. in. zwiększenia liczby godzin edukacyjnych w szkołach ponadgimnazjalnych o 2 na każdy oddział, w tym obowiązkowo 1 g. na matematykę.

L.p.	miasto	j. polski	miasto	matematyka	miasto	j. angielski	miasto	j. francuski
1.	Lublin	60,00	Gdynia	67,10	Warszawa	79,30	Katowice	92,63
2.	Wrocław	59,40	Warszawa	65,90	Gdynia	77,70	Gdynia	91,70
3.	Szczecin	58,30	Opole	65,10	Opole	76,90	Bydgoszcz	87,30
4.	Gdynia	57,70	Kraków	64,80	Szczecin	76,43	Wrocław	87,00
5.	Opole	57,40	Wrocław	63,40	Wrocław	76,40	Poznań	86,00
6.	Kraków	57,40	Lublin	63,10	Kraków	76,20	Białystok	85,70
7.	Warszawa	56,90	Białystok	62,70	Lublin	74,60	Warszawa	83,30
8.	Katowice	56,78	Szczecin	62,70	Poznań	74,55	Szczecin	82,53
9.	Poznań	55,99	Bydgoszcz	62,10	Gdańsk	74,30	Lublin	82,10
10.	Gdańsk	55,60	Poznań	61,76	Białystok	74,10	Opole	80,40

miasto	zdawalność egzaminu maturalnego
1. Gdynia	88,42%
2. Opole	88,20%
3. Warszawa	85,10%
4. Lublin	85,00%
5. Białystok	84,30%
6. Wrocław	83,20%
7. Łódź	82,00%
8. Gdańsk	81,58%
9. Bydgoszcz	81,55%
10. Katowice	81,49%

3. Absurdy prawne a możliwość efektywnego zarządzania finansami w oświacie.

v Sposób obliczania średnich wynagrodzeń i zasady wypłacania.

v Finansowanie szkół dla dorosłych i przedszkoli niepublicznych.

v Brak wpływu samorządu na wpis do rejestru placówek niepublicznych.

v Nowe zagrożenia: szkoły średnie zakładane przez wyższe szkoły prywatne.

4. Czy pieniądze idą za uczniem? Jakie czynniki determinują koszty kształcenia?

v Polityczne hasła a rzeczywistość: pieniądze wyliczone są na ucznia.

v Rzeczywisty koszt ucznia:

liczebność w oddziale: np. w Gdyni SP – 21

G – 23

S. Ponadgim. – 28

liczba nadgodzin

→2011–146,67

liczba urlopów zdrowotnych – koszt w Gdyni w 2012r.– 7756000

→2012 –166,8

stopnie awansu

5. Brak stabilności: nowe zadania bez środków.

v Czy ktoś panuje nad gąszczem zmieniających się przepisów i analizuje skutki ich wprowadzania?

v Zadania bez środków: np. – obowiązek rocznego przygotowania przedsz.

dla 5 – latków

→ dotacja 95 890

– fundusz stypendialny w 2012

→ wydatki 851747

– fundusz socjalny emerytów

6. Standardy finansowania. Obowiązki i odpowiedzialność państwa, samorządów, a także związków zawodowych.

v Ile do subwencji oświatowej dokładają samorządy?

Np. Gdynia w 2012r.:

subwencje i dotacje 214 028 212 środki własne miasta

↓

wydatki ogółem 356 328 243 142 300 031→ w tym przedszkola 43565610

Płace w 2012r. 27265600 zł. Subwencja nie pokrywa płac nauczycieli.

---------------------------------------------------------------------------

FINANSOWANIE SZKÓŁ Z PUNKTU WIDZENIA RADNEGO RADY MIEJSKIEJ I DYREKTORA SZKOŁY

Czesław Roczyński

Chciałbym Państwu przedstawić, jak wygląda finansowania szkół z punktu widzenia Radnego Rady Miejskiej w Tczewie – przewodniczącego Komisji Finansowo-Budżetowej i Dyrektora Szkoły.

Na wstępie przedstawię kontekst ekonomiczny finansowania szkół.

O zakresie, sposobie i źródle finansowania zadań oświatowych przesądzają przepisy art. 5a ust.3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
(Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), w myśl których środki niezbędne na realizację zadań oświatowych zagwarantowane są
w dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego – zgodnie z art. 167 ust. 2 Konstytucji RP – są: dochody własne, subwencje ogólne (w tym część oświatowa tej subwencji) oraz dotacje celowe z budżetu państwa. Stosownie do art. 27 i art. 28 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego
(Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz.526, z późn. zm.) sposób ustalania subwencji oświatowej jest wprost przesądzony ustawą, a kwota subwencji określana jest corocznie w ustawie budżetowej. Podziału subwencji oświatowej –
po odliczeniu rezerwy ustawowej – między gminy, powiaty i województwa samorządowe dokonuje się według kryteriów ustalonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, zgodnie z zasadami przyjmowanymi w rozporządzeniu w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w danym roku. W celu doprecyzowania sposobu mierzenia skali zadań oświatowych
i dostosowania do nich wysokości subwencji rozporządzenie uzależnia tę wysokość od liczby uczniów przeliczeniowych otrzymanej przez zastosowanie zróżnicowanych wag dla wybranych kategorii uczniów (wychowanków)
i określonych typów i rodzajów szkół oraz wskaźnika korygującego, uwzględniającego stopnie awansu zawodowego nauczycieli.

Zastosowanie tego wskaźnika umożliwia przekazanie relatywnie wyższych kwot części oświatowej subwencji ogólnej do tych jednostek samorządu terytorialnego, w których udział etatów nauczycieli o najwyższych stopniach awansu zawodowego w relacji do ogólnej liczby etatów nauczycieli jest wyższy niż średnio w skali kraju, co przekłada się na poziom ponoszonych przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego wydatków na wynagrodzenia nauczycieli. Ponadto w algorytmie uwzględnia się również specyfikę szkół
i placówek ze względu na koszty kształcenia, np. szkolnictwo zawodowe, sportowe, medyczne, artystyczne, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, szkolnictwo specjalne itp., czego wyrazem są dodatkowe wagi stosowane
w odniesieniu do uczniów ww. szkół i placówek, które podwyższają kwotę subwencji przypadającą na ucznia. Kwota standardu finansowego A, czyli kwota subwencji oświatowej przypadająca na jednego ucznia przeliczeniowego, jest swoistym kalkulacyjnym bonem oświatowym na ucznia, jednolitym dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego, ustalanym co roku. Użyte
w algorytmie pojęcie ucznia przeliczeniowego oraz wartości wag odpowiadają średnim statystycznym, podczas gdy rzeczywiste zróżnicowanie jednostkowych kosztów pomiędzy szkołami, nawet szkołami tego samego typu w tej samej jednostce samorządu terytorialnego, jest ogromne i wynika z bardzo wielu szczegółowych przyczyn. Modyfikacja algorytmu podziału subwencji oświatowej ściśle wiąże się z wynikami analizy wskaźników ekonomicznych obrazujących przeciętne koszty kształcenia i działalności szkół i placówek. Algorytm jest jednak metodą statystyczną podziału subwencji
i nie może uwzględniać wszystkich lokalnych problemów występujących
w jednostkach samorządu terytorialnego oraz w poszczególnych szkołach
i placówkach, bowiem zatraciłby swój uniwersalny charakter.

Głęboko zindywidualizowane decyzje podejmowane przez organy samorządowe, determinujące łączny skutek finansowy zadań oświatowych,
w fundamentalny sposób różnicują te skutki w poszczególnych samorządach, sprawiając, iż w części jednostek samorządu terytorialnego subwencja oświatowa jest równa wydatkom, w innych jest mniejsza, a w jeszcze innych subwencja oświatowa wystarcza na szereg innych wydatków niż wydatki bieżące w oświacie.

W opracowanym przez Instytut Badań Edukacyjnych „Raporcie o stanie edukacji 2011” finansowaniu edukacji poświęcono podrozdział 1.2. Wykorzystując dostępne dane Ministerstwa Finansów, stwierdzono w nim stopniowy wzrost nakładów na oświatę z budżetów samorządów gminnych
i powiatowych, co powoduje przeznaczanie na nią coraz większych sum
ze środków własnych jednostek samorządu terytorialnego (ponad wysokość uzyskanej subwencji oświatowej), głównie pod wpływem relatywnie wysokiej dynamiki wydatków na wynagrodzenia (efekt większej liczby nauczycieli w proporcji do liczby uczniów, osiągania przez nich wysokich stopni awansu służbowego i podwyżek płac).

Oświata i wychowanie oraz szerzej edukacja publiczna stanowią jedno
z podstawowych zadań własnych samorządów poszczególnych szczebli. Udział wydatków na edukację w budżetach samorządów średnio wynosi 1/3 ich wydatków ogółem (tabela poniżej).

Udział wydatków na edukację budżetach samorządów gminnych
i powiatowych w latach 2006–2010.

Typy JST	2006	2007	2008	2009	2010
gminy miejskie	33,7%	34,2%	33,5%	32,7%	32,3%
gminy wiejskie	40,0%	40,6%	39,4%	38,0%	35,2%
gminy miejsko-wiejskie	38,3%	38,7%	37,6%	36,3%	34,9%
powiaty ziemskie	41,5%	41,3%	38,7%	36,5%	34,4%
powiaty grodzkie	32,6%	31,4%	31,2%	30,4%	30,5%
Razem	36,4%	36,1%	35,2%	34,0%	33,0%

Źródło: IBE - obliczenia własne na podstawie danych Ministerstwa Finansów.

Stały i stabilny wzrost wydatków edukacyjnych we wszystkich typach samorządów dotyczy tylko jednej kategorii – wynagrodzeń; w latach 2009
i 2010 nastąpiło w niej nawet zwiększenie dynamiki (z 3,5% w 2008 r.
w stosunku do 2007 r., do 4,8% w 2009 r. i 5,2% w 2010 r.). Wynika to wprost ze zmian w Karcie Nauczyciela, która na 2009 rok i kolejne lata przewidziała większe podwyżki płac.

Udział subwencji oświatowej w pokryciu wydatków na edukację ponoszonych przez JST w latach 2006–2010 (w %).

Typy JST	2006	2007	2008	2009	2010
POLSKA	65,4	64,8	65,2	65,3	63,9
gminy miejskie	53,6	52,7	52,2	51,7	50,5
gminy wiejskie	67,3	66,6	67,7	67,0	64,6
gminy miejsko-wiejskie	60,1	59,1	59,2	59,1	57,1
powiaty ziemskie	87,5	89,7	92,4	91,4	89,7
powiaty grodzkie	59,6	58,7	58,5	59,6	59,6

1. Źródło: IBE - obliczenia własne na podstawie danych Ministerstwa Finansów.

Subwencja nie pokrywa wszystkich wydatków samorządów na oświatę
i wychowanie. Największy udział ma ona w finansowaniu wydatków
w powiatach ziemskich (około 90%), a najmniejszy w gminach miejskich (50%). W kolejnych latach nastąpił nieznaczny, jednak, choć zauważalny, spadek udziału subwencji w finansowaniu wydatków edukacyjnych samorządów, co jest równoznaczne z coraz większym zaangażowaniem środków własnych JST w pokrycie kosztów realizacji zadań edukacyjnych.

Subwencja na zadania oświatowe a wydatki bieżące (stan na dzień 31.12.2012) dla Miasta Tczewa wygląda następująco:

	Subwencja Gmina	Plan wydatków Gmina Stan na 31.12.2012	Różnica (subwencja – wydatki)
2012	33 143 634 ^*	40 623 712	- 7 480 078
2013	33 828 201	41 828 946	- 8 000 745

Dla lepszego zobrazowania udziału subwencji na zadania oświatowe
w wydatkach budżetu Miasta Tczewa została obliczona jej część dla każdej jednostki organizacyjnej prowadzonej przez Miasto Tczew według algorytmu wynikającego z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w 2012 roku (Dz. U. z 2011 Nr 288, poz. 1693
z późn.zm.). Tak obliczona kwota subwencji dla każdej szkoły została porównana z zaplanowanymi na rok 2012 wydatkami wynikającymi z jej planu finansowego.

Ukazane wyżej zestawienia w sposób absolutnie przekonywujący dowodzą,
że nakłady z budżetu państwa w postaci subwencji na zadania oświatowe
są nieadekwatne do ponoszonych wydatków na oświatę i wychowanie. Dodatkowe środki jakie zostały poniesione przez budżet miast wahają się
od 6,5 procent do 134,6 procent dla poszczególnych szkół co ogółem daje poziom niedoszacowania w wielkości 36,8 procent.

Porównanie subwencji na zadania oświatowe z planami wydatków szkół
w zestawieniu z ich parametrami organizacyjnymi pozwalają jednoznacznie określić poziom jej niedoszacowania, który przy 221 oddziałach 5358 uczniach daje kwotę ogółem 10 936 221,00 zł gdzie na jeden oddział przypada kwota 49 485,00 zł a na jednego ucznia kwota ta wynosi 2 041,00 zł w 2012 roku.

Aby szkoła w pełni spełniała swoje funkcje dydaktyczno –wychowawczo-opiekuńcze funkcjonują w niech świetlice szkolne i biblioteki, które także wymagają finansowania.

Kwestie prawne funkcjonowania świetlic szkolnych reguluje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r.
Nr 61, poz. 624 z późn. zm.) § 7 załącznika Nr 2 „§ 7. 1. Dla uczniów,
którzy muszą dłużej przebywać w szkole ze względu na czas pracy ich rodziców (prawnych opiekunów), organizację dojazdu do szkoły lub inne okoliczności wymagające zapewnienia uczniowi opieki w szkole, szkoła organizuje świetlicę. 2. W świetlicy prowadzone są zajęcia w grupach wychowawczych. Liczba uczniów w grupie nie powinna przekraczać 25 (…)”.

Liczba dzieci, jak też średnia liczba dzieci w grupach, objętych opieką świetlicową w szkołach podstawowych oraz w publicznych gimnazjach jest
w pełni adekwatna do potrzeb.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 roku o bibliotekach (Dz. U. z 2012 r. Nr 642 z późn. zm.) „Biblioteki szkolne oraz biblioteki innych placówek systemu oświaty służą realizacji programów nauczania i wychowania, edukacji kulturalnej i informacyjnej dzieci i młodzieży oraz kształceniu
i doskonaleniu nauczycieli. W tym celu w każdej szkole publicznej jest prowadzona biblioteka szkolna”.

W roku szkolnym 2012/2013 w bibliotekach szkolnych zatrudnionych jest
15 nauczycieli. Liczba etatów, zgodnie z zatwierdzonymi arkuszami organizacji na rok 2012/2013 wynosi 15.

Istotnym czynnikiem generującym koszty w szkole jest Nauczanie Indywidualne.

Uczniom, którzy z powodów zdrowotnych nie mogą uczęszczać na zajęcia szkolne organizuje się nauczanie indywidualne. Odbywa się ono w miejscu pobytu dziecka (w domu, placówce opiekuńczej, domu pomocy społecznej)
lub na terenie szkoły. Wymagana dokumentacja to orzeczenie poradni psychologiczno – pedagogicznej.

Nauczyciele odbywający zajęcia z uczniami w trybie indywidualnym powinni posiadać: rozkład materiału, dziennik zajęć i plan lekcji ucznia oraz prowadzić dla niego arkusz ocen. Uczeń taki powinien realizować materiał ze wszystkich przedmiotów (o ile nie jest z któregoś zwolniony) oraz powinien być na bieżąco oceniany i klasyfikowany.

Zgodnie z art.71b ust.5c ustawy o systemie oświaty dyrektor szkoły, której uczeń posiada orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, organizuje takie nauczanie w porozumieniu z organem prowadzącym. Organ prowadzący może tylko ogólnie określać liczbę godzin zajęć przyznawanych poszczególnym uczniom, oczywiście z uwzględnieniem obowiązujących w tym zakresie szczegółowych przepisów prawa.

Pamiętać należy, iż mimo tego, że nauczanie indywidualne wiąże się często z wypadkami losowymi, to odpowiednie środki na ten cel powinny znaleźć się w planie finansowym placówki, lub w budżecie organu finansowych rekompensujących prowadzącego. Budżet państwa nie przewiduje dodatkowych środków organizację nauczania indywidualnego w szkołach prowadzonych przez Miasto Tczew w I półroczu roku szkolnego 2012/2013.
Wśród wszystkich 83 uczniów objętych nauczaniem indywidualnym 69 uczniów realizuje nauczanie indywidualne w szkole, a do 14 uczniów nauczyciele dojeżdżają do domu. Łącznie w I półroczu roku szk. 2012/2013 realizowano 752 godziny nauczania indywidualnego tygodniowo.

Kolejnym czynnikiem wpływającym na zwiększone koszty utrzymania szkół są urlopy dla poratowania zdrowia.

Zgodnie z art.73 ustawy KN nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony, po przepracowaniu co najmniej 7 lat w szkole, dyrektor szkoły udziela urlopu dla poratowania zdrowia, w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia, w wymiarze nie przekraczającym jednorazowo roku. Wymóg siedmioletniego okresu pracy w szkole dotyczy udzielenia pierwszego urlopu dla poratowania zdrowia. Zgodnie z art.73 ust.5 ustawy KN nauczyciel w okresie przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego
i dodatku za wysługę lat oraz prawo do innych świadczeń pracowniczych,
w tym dodatków socjalnych, o których mowa w art.54 ustawy KN,
np. dodatku mieszkaniowego. Budżet państwa nie przewiduje dodatkowych środków finansowych rekompensujących koszty udzielenia urlopów
dla poratowania zdrowia.

W I półroczu roku szkolnego 2011/2012 w Mieście Tczewie udzielono urlopów dla poratowania zdrowia 29 nauczycielom i koszty z tym związane wyniosły 507 097,35 zł i w porównywalnym okresie roku szkolnego 2012/2013 udzielono takich urlopów 27 nauczycielom, gdzie koszty z tym związane wyniosły 536 434, 57 zł.

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji narodowej z dnia
17 listopada 2010 r. Dz. U. z 2010r. Nr 228 Poz. 1487 w publicznych szkołach
i placówkach jest realizowana Pomoc Psychologiczno-pedagogiczna.
Do prowadzenia tej funkcji zachodzi potrzeba wyposażenia szkół
w odpowiednią kadrę specjalistów i pomoce dydaktyczne.

Od 1 września 2012 roku Ponadgimnazjalne szkoły zawodowe realizują kształcenie wg nowej podstawy programowej kształcenia uczniów w zawodzie. Wymusza to na organach prowadzących i dyrektorach szkół prowadzących takie kształcenie znalezienie środków na dostosowanie obecnie funkcjonujących pracowni specjalistycznych do potrzeb kształcenia dla danej kwalifikacji
w zawodzie. Jeżeli szkoła nie posiada właściwej to zachodzi potrzeba zorganizowania jej od podstaw. Generuje to koszty rzędu od kilku
do kilkudziesięciu tysięcy złotych. W przypadku szkoły, w której pracuję są to zakupy oprogramowania oraz sprzętu komputerowego, elektryczno-elektronicznego, poligraficznego i graficznego.

Jako dyrektor szkoły jestem zdania, iż istotnym problemem jest brak standaryzacji w planowaniu kosztów funkcjonowania szkoły. Brak niektórych standardów powoduje, że tak naprawdę nie wiemy od czego zależy zaplanowanie liczby etatów nauczycieli w bibliotece szkolnej, w jaki sposób zaplanować liczbę etatów pedagoga szkolnego?

Problemem, z którym borykam się co roku podczas tworzenia budżetu
na kolejny rok jest planowani, a właściwie brak możliwości przewidzenia liczby godzin nauczania indywidualnego?

Dziękuję Prezydentowi Miasta Tczewa i Wydziałowi Edukacji
za udostępnienie danych do mojego dzisiejszego wystąpienia.

Czesław Roczyński

-------------------------------------------------------------------------

Dane – Sejmowa Komisja Edukacji: XI 2012

Całość zaplanowanych w projekcie budżetu państwa na 2013 r. środków przeznaczonych na oświatę wynosi łącznie 42 mld 625 mln 18 tys. zł. Z tego subwencja oświatowa ma wynieść 39 mld 511 mln 53 tys. zł, czyli stanowi 92,7 proc. całej kwoty na edukację. W 2012 roku subwencja oświatowa wynosi 38 mld 711 mln 95 tys. zł.

Jak przypomniał na wtorkowym posiedzeniu połączonych komisji sejmowych wiceminister edukacji Maciej Jakubowski, w proponowanej kwocie subwencji na 2013 r. uwzględniono skutki tegorocznej wrześniowej podwyżki wynagrodzeń nauczycieli o 3,8 proc. Kwota przeznaczona w subwencji oświatowej na jednego ucznia w 2013 r. ma wynieść 5193 zł, co oznacza wzrost w stosunku do tegorocznej o 5,1 proc. Część środków na oświatę zapisano w projekcie budżetu w rezerwach celowych. Łącznie kwota ta wynosi 1 mld 292 mln 231 tys. zł, co stanowi 3 proc. środków na edukację; jest to więcej niż w 2012 roku o 45 mln 901 tys. zł. Środki z rezerw w 2013 r. mają być przeznaczone m.in. na stypendia premiera dla uczniów szczególnie uzdolnionych (11 mln zł), dofinansowanie Narodowego Programu Stypendialnego, w tym program "Wyprawka szkolna" (801 mln zł), program "Bezpieczna i przyjazna szkoła" (6 mln zł), program "Radosna szkoła" (100 mln zł), pilotaż programu "Cyfrowa Szkoła" (1 mln zł), dofinansowanie wychowania przedszkolnego (320 mln zł).

Według dokumentu, część oświatowa subwencji ogólnej wynosi 39.511.053 tys. zł, czyli jest wyższa o 0,9 proc. w porównaniu do planowanego wykonania części oświatowej subwencji ogólnej w roku 2012 (39.161.095 tys. zł). Projekt przewiduje, że kwota części oświatowej subwencji ogólnej na 2013 rok na jednego ucznia przeliczeniowego w poszczególnych szczeblach samorządów wzrośnie w porównaniu do 2012 r. średnio o ok. 4,6 proc. i wyniesie ok. 5 171 zł. Część oświatowa subwencji ogólnej w 2013 r. na jednego ucznia wzrośnie w porównaniu do 2012 r. o ok. 4,6 proc. i wyniesie ok. 5 171 zł – przewiduje skierowany do konsultacji projekt rozporządzenia MEN. (więcej, bo… mniej uczniów – ja).

Według dokumentu, część oświatowa subwencji ogólnej wynosi 39.511.053 tys. zł, czyli jest wyższa o 0,9 proc. w porównaniu do planowanego wykonania części oświatowej subwencji ogólnej w roku 2012 (39.161.095 tys. zł). Szacuje się, że podział kwoty 39.511.053 tys. zł pomniejszonej o 0,4 proc. na poszczególne rodzaje jednostek samorządu ukształtuje się następująco: gminy - 23 717 196 tys. zł (60,3 proc.) (w tym miasta na prawach powiatu w zakresie zadań gminy - 5 639 497 tys. zł), Powiaty - 14 862 690 tys. zł (37,7 proc.), ( w tym miasta na prawach powiatu w zakresie zadań powiatu - 6 913 276 tys. zł), samorządy województw - 775 121 tys. zł (2,0 proc.).

Sejmowe Komisje: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej pozytywnie zaopiniowały we wtorek wysokość subwencji oświatowej na 2013 r. proponowaną w projekcie budżetu państwa. Pozytywnie zaopiniowały też wysokość rezerw celowych.

Inne – o subwencji

- W skali całego samorządu oświata pochłania około 30 proc. budżetów, ale są i takie jednostki samorządu terytorialnego, w których udział w budżecie wydatków na oświatę sięga 80proc. W ich wypadku, jak wygląda finansowanie edukacji, tak wygląda cały budżet i całe finanse samorządu - twierdzi Wojciech Misiąg. Uważa, że w Polsce mamy zróżnicowanie dochodów jednostek samorządu terytorialnego na obywatela wynoszące prawie 40:1, a po odrzuceniu gmin o skrajnie wysokich dochodach - około 8:1. Są więc gminy, których dochody na mieszkańca są osiem razy większe niż w gminach najbiedniejszych.

W odniesieniu do najbardziej kosztownego zadania publicznego, jakim jest prowadzenie szkół, decydujemy się na jego finansowanie w taki sam sposób dla wszystkich gmin, niezależnie od ich potencjału dochodowego. - Ogromna część środków, które z budżetu państwa trafiają do gmin, jest tam kierowana, według mechanizmu nieuwzględniającego tego, że są gminy bogate i biedne. Co to dalej oznacza? Z całej tej puli transferu z budżetu państwa do jednostek samorządu terytorialnego tylko około 10 proc. stanowią środki finansujące mechanizmy wyrównawcze, niwelujące różnice potencjału finansowego samorządu - twierdzi.

- Subwencja ogólna powinna być przede wszystkim mechanizmem wyrównawczym. To powinno oznaczać, w ogromnym uproszczeniu i skrócie, taką sytuację, w której dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego wylicza się potencjał finansowy, a subwencję ustala się w wysokości wynikającej z różnicy obiektywnie określonych kosztów wykonywania zadań publicznych i wielkości "własnego" potencjału dochodowego bardzo w Polsce zróżnicowanego - mówi wiceprezes.

Mechanizm subwencji

Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - Akt ten zawiera nowe rozwiązania systemowe w zakresie dalszej decentralizacji zadań i środków publicznych, których celem jest zwiększenie samodzielności finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Docelowo zasadniczym sposobem finansowania jednostek samorządu terytorialnego będą dochody własne tych jednostek, zaś subwencje i dotacje celowe będą spełniały jedynie funkcję uzupełniającą. W nowych przepisach utrzymana została co do zasady subwencja oświatowa dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego. Natomiast uległy zmianie przepisy dotyczące zasad ustalania części oświatowej subwencji ogólnej. W dotychczasowych przepisach ustawy kwota przeznaczona na część oświatową subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego była ustalana w łącznej kwocie nie mniejszej niż 12, 8 % planowanych dochodów budżetu państwa, od której odliczano 1% na rezerwę części oświatowej subwencji ogólnej. W art. 27 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. ustawodawca zrezygnował z procentowego ustalania kwoty subwencji oświatowej i ograniczył się do wskazania, iż wielkość części oświatowej subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala corocznie ustawa budżetowa. Natomiast art. 28 ustawy stanowi, że kwotę przeznaczoną na część oświatowej subwencji ogólnej ustala się w wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych. Przepis ten ustala więc dolną granicę kwoty subwencji oświatowej stanowiąc, że kwota ta nie może być mniejsza niż kwota przyjęta w ustawie budżetowej w roku poprzedzającym bieżący rok budżetowy. Przepis powyższy zakłada również pewną elastyczność, jeśli chodzi o ustalanie kwoty części oświatowej subwencji ogólnej; jest ona bowiem uzależniona od ewentualnych zmian realizowanych zadań oświatowych i odpowiednio korygowana o kwotę tych wydatków. W przepisach ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego odstąpiono od zasady odliczania 1% na rezerwę części oświatowej subwencji ogólnej, zmniejszając rezerwę do 0,6%. Jednak zasada ta będzie obowiązywać od 2005 r., gdyż przepis przejściowy art. 73 ustawy utrzymuje w roku 2004 rezerwę na dotychczasowym poziomie. Taka metoda podziału środków realizuje zasadę „pieniądz idzie za uczniem”, czyli naliczanie subwencji oświatowej przede wszystkim w oparciu o liczbę uczniów uczęszczających do szkół prowadzonych lub dotowanych przez daną jednostkę. Jednakże uwzględniając wytyczne zawarte w upoważnieniu do wydania rozporządzenia algorytm uwzględnia nie tylko liczbę uczniów, ale również różnorodność organizacyjną typów i rodzajów szkół i placówek, a także stopnie awansu zawodowego nauczycieli pracujących w szkołach i placówkach prowadzonych przez daną jednostkę. Zatem w celu bardziej precyzyjnego mierzenia zadań oświatowych i odpowiedniego dostosowania wysokości subwencji oświatowej rozporządzenie uzależnia wysokość subwencji od liczby „uczniów przeliczeniowych”. Liczbę „uczniów przeliczeniowych” otrzymuje się przez zróżnicowanie wag określanych w rozporządzeniu dla wybranych grup uczniów oraz wybranych szkół i placówek, a także stopni awansu zawodowego nauczycieli. Otrzymana w ten sposób liczba uczniów przeliczeniowych przemnażana jest przez finansowy standard podziału subwencji, stanowiący kalkulacyjną kwotę jednostkową na ucznia.

SERWIS21

Strony

18 kwietnia 2013

, „Finansowanie szkół – stan obecny i oczekiwania na przyszłość pod kątem wdrożenia standardów edukacyjnych

1 komentarz: